Kamelya
New member
- Katılım
- 30 May 2021
- Mesajlar
- 288
Ülkemizde son günlerde yaşanan yangınlar hepimizi derinden etkiledi. Lakin afetle gayret eden gönüllüler ve direkt afetinetkilerine maruz kalan bireyler, hepimizden daha fazla fizyolojik ve ruhsal olumsuz tesirler yaşıyor. Afetten daha sonraki periyotta evsiz kalmak, ömür alanının ya da gelir kaynağının yok olması üzere durumların kişinin yüksek seviyede korku hissetmesine niye olduğunu hatırlatan Uzman Klinik Psikolog Fundem Ece Fazilet, “Yaşanan gerilim ve tasayla, bedenin yüksek seviyede kortizol salgılaması kaçınılmazdır. Yüksek kortizol, organizmayı harekete geçirecek gücü ve motivasyonu sağlasa da epey uzun mühletler bu hormonun salgılanması, bireyin şuurunda ve bedeninde problemler ortaya çıkmasına yol açar. Sindirim sisteminde kalıcı olabilecek bozulmalar, bağışıklık sisteminin ziyan görmesi, panik durumunda hissettiren duygusal meseleler, öğrenme kuvvetliğü üzere bellek sıkıntıları, depresyona yatkınlık, kalp çalışmasında düzensizlik, kas ağrıları üzere sorunların de ortaya çıkması muhtemeldir” diyor.
Uykusuz kalan bireylerde bağışıklık meseleleri görülebilir
Tehlikeye karşı verilen savaşın, gerilim ve telaşın üstüne kişinin bir de uykusuzluk yaşamasının zararın katlanmasına niye olduğunu belirten Klnk. Psk. Fazilet, bu durumda bedenin geceleri uyku halinde salgıladığı melatonin hormonunu üretemediğini, bunun kararında ise biyolojik saatte bozulmalar ve bağışıklıkta sıkıntıların ortaya çıktığını söylüyor. Klnk. Psk. Fazilet, telaş ve gerilimle fonksiyonları bozulan bireylerde afet daha sonrasındaki devirlerde iştahsızlıkla birlikte kilo kaybı, uyku sorunları, kalp hastalıkları, yüksek tansiyon, yorgunluk, bağırsak sorunları, cilt sıkıntıları ve biroldukça psikopatolojinin görülmesinin de mümkün olduğunun altını çiziyor.
Afetin niye olduğu ruhsal sıkıntılar, anlık yahut çabucak sonrasında ortaya çıkabiliyor. Klnk. Psk. Fazilet, ağır gerilime maruz kalan afet bölgesindeki bireylerin gerilimin sebep olduğu fizikî düşüncelerin yanı sıra karar vermede kuvvetlik çekme, konsantrasyon eksikliği, hafızanın zayıflaması, yanılgı yapmada artış ve performansta düşüş üzere zihinsel kimi sıkıntılar da yaşayabileceğini belirtiyor.
Ağır tasanın sürmesi halinde bireylerde anksiyete bozukluğu gözlenebileceğini söyleyen Klnk. Psk. Fazilet, şu biçimde devam ediyor: “Afet daha sonrasında ağır gerilim altında olan bireylerde depresyon görülebilir ve travma daha sonrası gerilim bozukluğu oluşabilir. İş hayatı, günlük aktiviteler, aile ömrü, bağlantılar üzere hayatın her alanında meselelerin ortaya çıkması olasıdır. Travma daha sonrası gerilim bozukluğu kısa periyodik olabileceği üzere yıllar boyunca da sürebilir. Bu niçinle yaşanılan afetten daha sonra ruhsal takviye almak büyük değer taşıyor.”
Şahıslarda anksiyete ve panik artışı görülebilir
Afetler kararında bireyler fizikî kayıplar yaşayabileceği üzere ruhsal uyumsuzluklar da yaşayabiliyor. Yaşadığımız yangınlar, seller üzere doğal afetler bireyi kaldırabileceğinden daha fazla gerilimle karşı karşıya bırakıyor. Bireylerde genel olarak tedirginlik hali gözlemlendiği üzere anksiyete ve panik artışı da yaşanabiliyor.
“Yaşanan afetkararında bireyler meskenlerini ve yakınlarını kaybettiler. Bu üzere durumlarda kişi umutsuz, yalnız ve çaresiz hissedebilir, kendini suçlayabilir” diyen Klnk. Psk. Fazilet, bireylerde geleceğe yönelik korku ve kaygıların yaşanabileceğinin de altını çiziyor. Bu üzere durumlarda kişinin kendisi üzere afete maruz kalmış bireylerle bağlantı kurmasının, afetzedelere yardım etmesinin düzgünleşme sürecine yardımcı olabileceğini söz eden Klnk. Psk. Fazilet, kişinin yaşayabileceğini öteki durumları ise şu biçimde özetliyor:
“Kişi yaşadığı travmatik olaylar tekrar yine hatırlayabilir, afetin yahut yaşadığı hislerinin yinelandığı külfet veren hayaller görülebilir. Yaşadığı travmatik olayın kıymetli bir kısmını hatırlamama yahut problemli anılardan, his ve niyetlerden kaçınma davranışı da gösterebilir. İnsanlara yahut objelere karşı saldırgan davranışlar ve öfke patlamaları sergileyebilir. Abartılı irkilmeler, her an tetikte olma durumu ortaya çıkabilir. Odaklanma sorunu yaşanılabilir.”
Afetzedelere psikososyal dayanak sağlanmalı
Bu cins afetler ve travmatik olayların bireylerde ruhsal takviye muhtaçlığı oluşturduğunun altını çizen Klnk. Psk. Fazilet, afet daha sonrasında bu şahısların olağan hayatlarına geri dönmeleri için psikososyal takviyenin kıymetine dikkat çekiyor:
“Bireylere yaş kümelerine nazaran terapi uygulanabilir. Ayrıyeten gelecekte meydana gelebilecek emsal bir afete karşı da mental olarak başa çıkabilmesi için takviye verilebilir. Afet daha sonrasında evvela çocuklara, durumu anlamalarını kolaylaştıracak biçimde açıklama yapılmalı, afetzedeler, hislerini anlatmaya teşvik edilmelidir. Afeti yaşayan bireylerin bir ortada bulunması da takviye ve dayanışma hissinin oluşmasını sağlar.”
Klnk. Psk. Fazilet, tıpkı afeti şahsen yaşayanlar üzere televizyonda yangın haberi izleyen, gazetede okuyan, toplumsal medyadan takip eden, bir yakını afetzede olan bireylerde de travma görülebileceğini hatırlatıyor. Fazilet, bu bireylere tekliflerini şu biçimde sıralıyor:
“Eğer üzerinizde denetim edebileceğinizden çok gerilim oluşuyorsa bunu atmak için antrenman yapabilir, daha güzel beslenebilir ve nizamlı uyumaya dikkat edebilirsiniz. Sanatsal faaliyetler üzere sizi dinlendirecek aktivitelere ya da hobilere yönelebilirsiniz. Travmatik tesirlerden kaçınmak olağandır fakat fazla içine kapanmak da sağlıklı değildir. Kendinizi hazır hissettiğinizde duygu ve niyetlerinizi etrafınızla paylaşabilirsiniz. Şayet bu gerilimle başa çıkamadığınızı düşünüyorsanız ruhsal takviye almasınız.”
Uykusuz kalan bireylerde bağışıklık meseleleri görülebilir
Tehlikeye karşı verilen savaşın, gerilim ve telaşın üstüne kişinin bir de uykusuzluk yaşamasının zararın katlanmasına niye olduğunu belirten Klnk. Psk. Fazilet, bu durumda bedenin geceleri uyku halinde salgıladığı melatonin hormonunu üretemediğini, bunun kararında ise biyolojik saatte bozulmalar ve bağışıklıkta sıkıntıların ortaya çıktığını söylüyor. Klnk. Psk. Fazilet, telaş ve gerilimle fonksiyonları bozulan bireylerde afet daha sonrasındaki devirlerde iştahsızlıkla birlikte kilo kaybı, uyku sorunları, kalp hastalıkları, yüksek tansiyon, yorgunluk, bağırsak sorunları, cilt sıkıntıları ve biroldukça psikopatolojinin görülmesinin de mümkün olduğunun altını çiziyor.
Afetin niye olduğu ruhsal sıkıntılar, anlık yahut çabucak sonrasında ortaya çıkabiliyor. Klnk. Psk. Fazilet, ağır gerilime maruz kalan afet bölgesindeki bireylerin gerilimin sebep olduğu fizikî düşüncelerin yanı sıra karar vermede kuvvetlik çekme, konsantrasyon eksikliği, hafızanın zayıflaması, yanılgı yapmada artış ve performansta düşüş üzere zihinsel kimi sıkıntılar da yaşayabileceğini belirtiyor.
Ağır tasanın sürmesi halinde bireylerde anksiyete bozukluğu gözlenebileceğini söyleyen Klnk. Psk. Fazilet, şu biçimde devam ediyor: “Afet daha sonrasında ağır gerilim altında olan bireylerde depresyon görülebilir ve travma daha sonrası gerilim bozukluğu oluşabilir. İş hayatı, günlük aktiviteler, aile ömrü, bağlantılar üzere hayatın her alanında meselelerin ortaya çıkması olasıdır. Travma daha sonrası gerilim bozukluğu kısa periyodik olabileceği üzere yıllar boyunca da sürebilir. Bu niçinle yaşanılan afetten daha sonra ruhsal takviye almak büyük değer taşıyor.”
Şahıslarda anksiyete ve panik artışı görülebilir
Afetler kararında bireyler fizikî kayıplar yaşayabileceği üzere ruhsal uyumsuzluklar da yaşayabiliyor. Yaşadığımız yangınlar, seller üzere doğal afetler bireyi kaldırabileceğinden daha fazla gerilimle karşı karşıya bırakıyor. Bireylerde genel olarak tedirginlik hali gözlemlendiği üzere anksiyete ve panik artışı da yaşanabiliyor.
“Yaşanan afetkararında bireyler meskenlerini ve yakınlarını kaybettiler. Bu üzere durumlarda kişi umutsuz, yalnız ve çaresiz hissedebilir, kendini suçlayabilir” diyen Klnk. Psk. Fazilet, bireylerde geleceğe yönelik korku ve kaygıların yaşanabileceğinin de altını çiziyor. Bu üzere durumlarda kişinin kendisi üzere afete maruz kalmış bireylerle bağlantı kurmasının, afetzedelere yardım etmesinin düzgünleşme sürecine yardımcı olabileceğini söz eden Klnk. Psk. Fazilet, kişinin yaşayabileceğini öteki durumları ise şu biçimde özetliyor:
“Kişi yaşadığı travmatik olaylar tekrar yine hatırlayabilir, afetin yahut yaşadığı hislerinin yinelandığı külfet veren hayaller görülebilir. Yaşadığı travmatik olayın kıymetli bir kısmını hatırlamama yahut problemli anılardan, his ve niyetlerden kaçınma davranışı da gösterebilir. İnsanlara yahut objelere karşı saldırgan davranışlar ve öfke patlamaları sergileyebilir. Abartılı irkilmeler, her an tetikte olma durumu ortaya çıkabilir. Odaklanma sorunu yaşanılabilir.”
Afetzedelere psikososyal dayanak sağlanmalı
Bu cins afetler ve travmatik olayların bireylerde ruhsal takviye muhtaçlığı oluşturduğunun altını çizen Klnk. Psk. Fazilet, afet daha sonrasında bu şahısların olağan hayatlarına geri dönmeleri için psikososyal takviyenin kıymetine dikkat çekiyor:
“Bireylere yaş kümelerine nazaran terapi uygulanabilir. Ayrıyeten gelecekte meydana gelebilecek emsal bir afete karşı da mental olarak başa çıkabilmesi için takviye verilebilir. Afet daha sonrasında evvela çocuklara, durumu anlamalarını kolaylaştıracak biçimde açıklama yapılmalı, afetzedeler, hislerini anlatmaya teşvik edilmelidir. Afeti yaşayan bireylerin bir ortada bulunması da takviye ve dayanışma hissinin oluşmasını sağlar.”
Klnk. Psk. Fazilet, tıpkı afeti şahsen yaşayanlar üzere televizyonda yangın haberi izleyen, gazetede okuyan, toplumsal medyadan takip eden, bir yakını afetzede olan bireylerde de travma görülebileceğini hatırlatıyor. Fazilet, bu bireylere tekliflerini şu biçimde sıralıyor:
“Eğer üzerinizde denetim edebileceğinizden çok gerilim oluşuyorsa bunu atmak için antrenman yapabilir, daha güzel beslenebilir ve nizamlı uyumaya dikkat edebilirsiniz. Sanatsal faaliyetler üzere sizi dinlendirecek aktivitelere ya da hobilere yönelebilirsiniz. Travmatik tesirlerden kaçınmak olağandır fakat fazla içine kapanmak da sağlıklı değildir. Kendinizi hazır hissettiğinizde duygu ve niyetlerinizi etrafınızla paylaşabilirsiniz. Şayet bu gerilimle başa çıkamadığınızı düşünüyorsanız ruhsal takviye almasınız.”