Uzlaşmasalar da yeterli bir başlangıç

Bilgin

Global Mod
Global Mod
Katılım
18 Eki 2020
Mesajlar
2,551
Didem Özel Tümer / Fatma G. Kabasakallı / Pelin Aykın – ANTALYA – Dünyanın gözü dün Antalya Belek’teydi. Antalya Diplomasi Forumu (ADF) marjında, Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmitro Kuleba ve Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun kolaylaştırıcılığında bir ortaya geldi. Ukrayna-Rusya Savaşı’nın başladığı 24 Şubat’tan bu yana iki ülke içindeki en üst seviye siyasi teması sağlayan güçlü tepe, yaklaşık 1,5 saat sürdü.

Tepenin akabinde Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov ve Ukrayna Dışişleri Bakanı Kuleba eş vakitli olarak farklı başka basın toplantısı düzenledi. İki mevkidaşının kendi konumlarını koruduklarını gösteren basın toplantılarının akabinde da Çavuşoğlu kameraların karşısına geçti.

Üçlü tepe için iki ülkenin dışişleri bakanları ve birliktelerinden heyetler evvelki gece Antalya’ya geldi. Evvel Rus, bir saat daha sonra da Ukrayna heyeti havalimanına indi. İki heyet için başka oteller ayarlandı. Rus heyet, toplantının yapılacağı Belek’teki Regnum Carya isimli otelde konaklarken, Ukrayna heyeti ise çabucak yakındaki öteki bir otelde kaldı.

Evvel ikili görüşme

Zirvedilk evvel Bakan Çavuşoğlu taraflar ile farklı ayrı ikili görüşme gerçekleştirdi. Çavuşoğlu’nun ikili görüşmelerinde muhataplarıyla bir arada ADF ruhuna uygun biçimde kravatların çıkarıldığı görüldü. Saat 11.20’de başlayan dorukta ise hem Çavuşoğlu, birebir vakitte Lavrov’un kravatlarını taktığı, Kuleba’nın ise kravatsız olduğu ve elinde tespihe misal bir şey tuttuğu görüldü.


Eş vakitli basın toplantısı

Tepe sürerken Kuleba’nın farklı bir basın toplantısı düzenleyeceğinin netleşmesi, daha sonra da Lavrov’un basın toplantısının duyurulması tarafların bir arada fotoğraf vermeye yanaşmadığını gösterdi. Toplantı sürerken iki bakan için farklı salonlar hazırlandı. İki bakan da tıpkı anda basına konuştu. Bu durum; yakın vadede uzlaşının uzak ve daha hayli uğraş gerektirdiğini gösterdi.

‘Önemli bir başlangıç’

Bakan Çavuşoğlu ise, düzenlediği basın toplantısında, “normal olarak bir toplantıdan mucizeler beklenmemelidir. Fakat siyasi düzeydeki bu toplantı kıymetli bir başlangıçtır” dedi. Çavuşoğlu, “Liderler seviyesinde toplantının gerçekleştirilmesi de, bu görüşmede gündeme geldi. Ukrayna tarafı Zelenski’nin hazır olduğunu; Lavrov da, Putin’in buna prensip olarak karşı olmadığını söylemiş oldu. Putin’in de telefon görüşmesinde prensip olarak karşı olmadığını sayın Cumhurbaşkanımıza dediğini hatırlatmak isterim” kelamlarıyla görüşmelerin sürebileceği bildirisini verdi. Çavuşoğlu, Türkiye’nin buluşmada yalnızca konut sahibi olmadığını beraberinde kolaylaştırıcı rol üstlendiğini vurguladı.

‘Barış mutabakatı masada’

Çavuşoğlu, Ukrayna’nın ABD ve Türkiye’nin garantör olmasını istediği tarafındaki soru üzerine şunları söylemiş oldu:

“Rusya’yla Ukrayna içinde tarafsızlık dahil, biroldukça müzakere ettikleri ögeler var. Kapsamlı bir barış muahedesinin da imzalanması masada. bu biçimde bir durumda Ukrayna’nın kimi ülkelerin garantör olarak burada olmasını istediğini biliyorsunuz. Bir tanesi de Türkiye’dir. Bugün ikili yaptığımız toplantıda Kuleba bunu bir sefer daha teyit etmiştir.”

Gazeteciler bölündü

Üçlü görüşmenin ve basın toplantılarının yapılacağı salonda, sabah erken saatlerde bomba imha grupları arama yaptı. Eğitimli polis köpekleriyle de salonun etrafında güvenlik taraması yapıldı.

Yerli-yabancı 334 basın mensubunun takip ettiği tepede, dışişleri bakanlarının tıpkı anda farklı basın toplantısı düzenlemesi gazetecileri zora soktu. Birden çok grubu bulunan kurumlar salonlara dağılırken, tepeyi tek izleyen gazeteciler tercih yapmak zorunda kaldı.

Lavrov’un basın toplantısı öncesi, Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova, salonda Bakan Lavrov’a soru soracak gazeteciler ve kurumlarıyla ilgili bilgi alırken, “Ukrayna basınından soru almak istiyoruz” dedi.


Lavrov’un basın toplantısında moderatörlüğü Zaharova üstlendi. Rus Bakan salona girmedilk evvel de muhafazaları, oturacağı masanın örtüsünü kaldırarak altını denetim etti.

LAVROV: O denli bir önlem alacağız ki…

Ukrayna krizinin tahliline yönelik her teşebbüsü destekleriz. Görüşmemiz kararında müzakerenin yerini alacak hiç bir şeyin olmadığı anlaşıldı.

Belarus’taki görüşmelerin tahlile ulaşmasını istiyoruz.

Ukrayna krizinin topluca, bütün tarafların çıkarlarını gözeterek tahlile kavuşturulmasını istiyoruz. Avrupa ülkelerinin görüşlerinin de dikkate alınarak sorunun tahlile kavuşturulmasını istiyoruz.

Ukraynalı meslektaşlarımızın müzakere yolunu yanlış yerlere saptırmamalarını istiyoruz.

Rusya tarafının günlük insani koridor açılması teklifini yineladık. En tesirli ve en inançlı güzergahların seçilmesini amaçlıyoruz.

(Ukrayna’nın yurtharicinden silah tedariği) AB kendi unsurlarını çiğniyor. Bu silahlar, teröristler tarafınca sivil havacılığa tehdit olarak kullanıyor. AB’ye soruyoruz: Siz Rusya Federasyonu’na yönelik bu tehdidi nasıl durduracaksınız? Bu Avrupa’ya da yayılabilir.

(ABD’nin Ukrayna topraklarında biyolojik silah üretmek için biyolojik laboratuvar kurduğu tezini yinelayarak) Herkes kendisine üye olacak örgüt seçebilir (NATO’yu kast ediyor) lakin kimse öteki ülkeleri tehdit edecek teşebbüslerde bulunamaz. Luhansk ve Donetsk’den şunları anlıyoruz ki; önümüzdeki vakit içinderda Rusya’ya hücum düzenlemeye çalışıyorlardı. Biyolojik silah üretimini hedefliyorlardı.

Biz başka ülkelere saldırmayacağız. Aslında Ukrayna’ya da saldırmadık. Uzun yıllardır teklif sunduk, kimse bizi dinlemedi. Putin, bu bahiste fazlaca detaylı biçimde konuştu.

Ukrayna’nın tarafsız bir ülke olmasını istiyoruz. Ukrayna’nın da güvenliğini istiyoruz fakat Rusya’nın da güvenliğinin sağlanmasını gözetiyoruz. Sanırım bu hususta gerçekçi düşünen beşerler da var ve bu bizi umutlandırıyor.

Kuleba ile Putin ve Zelenski’nin bir ortaya gelme ihtimalini görüştük. Umuyorum ki ileride Putin ile Zelenski’nin bir ortaya gelmesi gerekliliği ortaya çıkar. Şimdilik bu basamağa gelebilmek için hazırlık çalışmaları yapmamız gereken devirdeyiz. Putin, Zelenski ile görüşmeyi reddetmiş değil, bir gün bu biçimde bir görüşme gerçekleşebilir. Sayın Putin hiç bir temastan kaçınmaz.

tekrar asla Batılı ortaklarımıza bağımlı olmayacağız. Burada şirketler de siyasi akının aleti olmuştur. O denli bir önlem alacağız ki, benzeri bir duruma tekrar düşmeyeceğiz.

(Nükleer savaş çıkar mı?) Buna inanmıyorum, inanmak istemiyorum.

Rusya, hiç bir vakit NATO ülkelerine karşı askeri harekette bulunma planı olduğunu söylemedi. Nükleer savaş konusunu gündeme getiren başta NATO temsilcileri olmak üzere Batı’dır. ABD Lideri Biden, ‘Yaptırımların alternatifi yalnızca 3.Dünya Savaşı’ dedi. Başlarından bu fikirler geçiyor ve biz kaygılanıyoruz.

Beyaz Rusya’da yaptığımız son toplantıda Rus tarafı çok somut bir taslak iletti, Ukrayna bu taslağı aldı Kiev’de üzerinde çalışıyor. Dediler ki, epeyce kısa bir müddetde karşılık verecekler. Beyaz Rusya Platformu’nda önemli bir görüş alışverişinde bulunmak istiyoruz. Yalnızca kağıt evrak değişiminde bulunmak değil, somut kararlar almak isteriz.

Hastane sorusuna sert cevap

(Ukrayna’daki doğum hastanesinin bombalanmasıyla ilgili ısrarlı soruya) Lavrov, “Cevabımızı duymak istemiyorsunuz anladığım kadarıyla. 7 Mart’ta açıklama yaptık, BM Güvenlik Konseyi’nde uzun müddettir orada anne ve çocuk olmadığını, orayı askeri üsse çevirdiklerini söylemiş olduk.. Tekliflerimiz 15 Aralık’a kadar gidiyor. bu biçimde ‘Bir güvenlik sistemi kuralım’ demiştik” karşılığı verdi.

KULEBA: Talepleri teslimiyet listesi üzere

Rusya’nın taarruzlarının akabinde birinci temas oldu ve bu teması Türkiye başardı.

Hem kolay tıpkı vakitte güç bir görüşme oldu. Lavrov, klasik anlatılarını gerçekleştirdi.

Buraya insani hedef ile geldim. Mariupol’dan gitmek isteyen siviller var. Kaygıdan ve gayretten kaçmak isteyen siviller var. Lavrov buna bir taahhüt vermedi. İlgili şahıslar ile konuşacağını belirtti.

24 saatlik ateşkes en kıymetli husus. Lavrov’un talepleri teslimiyet listesi üzere. Bir ilerleme olmadı.

Eforlarımız devam edecek. Tahlil arama uğraşını sürdüreceğiz. Rusya’nın işgal ettiği yerlerin özgürleşmesi için çalışmaya devam edeceğim.

Biz savaşı durduramıyoruz. Şu açıdan bize saldıran ülke ve devlet bunu istemiyorsa, durduramayacağız.

Biz diplomasiye açığız, tahliller arıyoruz. Yiğit bir biçimde vatanımızı ve insanlarımızı koruyacağız. Umarım bu formatın devamı olur.

Diplomasinin emeli insanları rahatlatmaktır. Onun söylemiş olduklerini dinlemek kolay olmadı. Ben epey kere insani hususları hatırlattım. Rusya halihazırda bir ateşkes ilan edecek üzere görünmüyor. Ukrayna teslim şayet olmazsa ateşkes olmayacak üzere görünüyor onların tarafında. Teslim olmayacağız.

Umudu öldürmek istiyorlar. Biz bunu istemiyoruz. Ukrayna halkının umudunu muhafazasını istiyoruz.

Yanlış yere dönen bir sivil hiç beklenmeden Rus askerleri tarafınca öldürüldüğünü biliyoruz. Bu bir savaş kabahatidir. Umuyorum ki Sayın Lavrov bu mevzuyu Rus ordusundaki arkadaşları ile konuşacak.

görüşmede epey sıradan teklifte bulundum. ‘Hepimizin akıllı telefonları var. Ben şöyleki dedim. Şu an kendi yetkililerimi arayabilirim. Size yüzde 100 garanti verebilirim. İnsanı koridorların gayesine ulaşmasını için. Birebirini siz yapabilir misiniz dedim.’ Kendisi karşılık vermedi. Farklı farklı var iseyımlar ile geldik. Tahlil bulma maksadı ile geldim. Kendisi dinlemek için gelmiş.

NATO’ya tam üye olmak istiyoruz. NATO bu saldırıyı durdurmaya hazır değil. Ukrayna’daki güvenlik ve daha sonrası NATO üye olunca nasıl olacak bunu sormak lazım.


İnsani koridor

görüşmede bilhassa insani boyuta dikkat çektiğini kaydeden Çavuşoğlu, “Savaşın ortasında kalan sivillerin bir an evvel kurtarılması gerektiğinin bir kere daha altını çizdik. Bunun için sürdürülebilir bir ateşkese gereksinim var. Bunun sürdürülebilmesi için insani ateşkesin de alanda işlemesi gerekiyor” dedi. görüşmede bilhassa Mariupol’de insani koridor açılması gerekliliğinin vurgulandığını belirten Çavuşoğlu, “Taraflar bu mevzuyu ilgili mercilerle bilhassa askerlerle görüşeceklerini söylemiş olduler. Eş güdüm yapılmazsa, her iki taraf alanda da eş güdümü gerçekleştirmezse tahliye edeceğimiz siviller can tehlikesiyle karşı karşıya kalabilir” diye konuştu.

‘Gayretlerimiz sürecek’

Hedefin bölgesel barış ve istikrarın sağlanması olduğunu söyleyen Çavuşoğlu, “İki ülkenin ve bölge halklarının menfaatini gözeten yegâne seçenektir. Türkiye olarak diplomatik gayretlerimizi sürdüreceğiz” dedi.

Sesler yükselmedi, umut arttı

Çavuşoğlu toplantıya ait, “Bu görüşme kolay bir ortamda gerçekleşmedi bir taraftan savaş çatışmalar devam ediyor. Tüm zorluklara karşın son derece uygar bir görüşme gerçekleştirildiğini söyleyebilirim. Taraflar kendi konumunu savundu lakin rastgele gerginliğe yol açan bir görüşme olmadı” dedi. Çavuşoğlu, iki taraf da isterse Türkiye’nin görüşmelerin devamı için tıpkı ortamı sunmak istediğini belirterek, “Tarafların bir ortaya gelmesi ve bundan daha sonra başkanlar seviyesindeki bir görüşmeye de prensip olarak karşı olmamaları, hatta Ukrayna’nın net biçimde hazır olması, gelecekte bu çeşit üst seviye toplantıların gerçekleşebileceği tarafındaki umudumuzu artırdı” tabirlerini kullandı.