Türkiye: Mayıs’ta ikinci ay üst üste bütçe açığı gerçekleşti

Manolya

Global Mod
Global Mod
Katılım
30 May 2021
Mesajlar
3,102
Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın deklare ettiğı Mayıs ayı bütçe bilgilerine nazaran; Nisan 2021’de 16,9 milyar TRY açık vermiş olan bütçe istikrarı Mayıs 2021’de 13,4 milyar TRY açık vermiştir. Bütçe geçtiğimiz yılın birebir devrinde 17,3 milyar TRY açık vermişti. Aylık Bütçe Gerçekleşmeleri Raporu’nda açıklandıği üzere, Mayıs 2020’de 7,6 milyar TRY olan faiz dışı açık, Mayıs 2021’de 575 milyon TRY faiz dışı fazla olmuştur. Bütçe gelirleri Mayıs 2020 – Mayıs 2021 içinde %53,5 oranında artarak 104,6 milyar TRY olurken, bütçe sarfiyatları ise birebir periyotta %38 artarak 117,9 milyar TRY olmuştur. Misal devirde vergi gelirleri, %66,9 artmış ve 92,3 milyar TRY olmuştur. Hükümetin Covid-19 olaylarında artış niçiniyle geçtiğimiz ay karantina uygulamasına karşın, yılbaşından bu yana güçlenmekte olan ekonomik aktivite, vergi gelirlerinin armasında tesirli olmuştur. Faiz hariç bütçe sarfiyatları ise %37,2 oranında artarak 104 milyar TRY olarak gerçekleşmiştir. Faiz ödemeleri harcamaları birebir periyotta %44,3 artarak 13,9 milyar TRY’ye yükseldi. Borçlanma maliyetleri yüksek enflasyona bağlı olarak bundan evvelki yıla göre daha yüksek kaldı.




Mayıs 2020-21 devirleri mukayeseli bütçe masrafları ve vergi gelirleri… Kaynak: Hazine ve Maliye Bakanlığı, Bloomberg



2021 kümülatif bilgilerine baktığımızda ise; Ocak – Mayıs periyodunda bütçenin 7,5 milyar TRY açık verdiği görülmüştür. Geçen yılın 5 aylık periyodunda 90,1 milyar TRY açık vermiş olan bütçenin geçen yıla nazaran daha olumlu bir manzara sergilediği görülmektedir. Ocak – Mayıs 2020’de 25,1 milyar TRY faiz dışı açık verilmişken, bu yıl 73,9 milyar TRY faiz dışı fazla gerçekleşmiştir. Bütçe gelirleri Ocak – Mayıs 2020 ile Ocak – Mayıs 2021 içinde %39,4 artarak 542,5 milyar TRY olurken, bütçe sarfiyatları ise birebir devirde %14,8 artarak 550 milyar TRY olmuştur. Benzeri periyotta vergi gelirlerindeki artış %51 olarak gerçekleşerek 423,7 milyar TRY olmuştur. Faiz hariç bütçe masrafları ise %13,1 oranında artışla 468,5 milyar TRY olarak gerçekleşmiştir.



İktisadın birinci iki çeyrekte yüksek büyüme performansı göstermiş olmasının bütçe gelirleri açısından olumlu yansımaları kelam konusudur. Bütçenin, geçen yıla göre daha yüksek vergi tahsilatı yardımıyla Mayıs ayında iki ay üst üste açık vermekle birlikte, geçen yılki mali genişleme düzeyinde olmadığı görülmektedir. Geçen yıl, hem pandemi tesirlerinin hafifçeletilmesi için yüksek oranda devreye alınmak durumunda olan dayanaklar, tıpkı vakitte ekonomik aktivitenin hudutlu kalması ve salgın şartlarının gelir düzeyini etkilemesiyle bütçe açığı artmıştı. Bilhassa salgın şartları KDV ve ÖTV gelirlerini olumsuz etkilemişti. İktisatta talebin bir daha canlanması ile birlikte ilgili kalemlerde artış görülmekle birlikte, akaryakıt fiyatlarındaki artış eşel taşınabilir sistemi kapsamında ÖTV’den karşılandığı için belirli oranda vergi geliri kaybı da kelam konusudur. Öte yandan, vergi gelirlerinde bir yıl ötelenen pahalı konut vergisinin de tahsilatının bu yıl (ilk taksit Mart, ikinci taksit Ağustos) devreye girdiği görülmektedir. Geçen yıl yapılan borç yapılandırmalarının tahsilat tesiri de devreye girdiğinden, bütçe gelirleri olumlu etkilenmektedir. Vergi gelirlerini olumlu etkileyecek olan bir diğer etmen de, kurumlar vergisi oranının 2021 için %25, 2022 için %23 olarak uygulanacak olmasıdır.



Hazine finansmanı açısından bütçe performansının geçen yıla nazaran güzelleşmesi olumlu. Pandemi şartları devam etmekte ve iktisada verilen dayanakların sürdürülmesi talebi bir dahalenmektedir. Bu niçinle, bütçe performansı açısından, mali genişleme tesiri hala görme ihtimalimiz eskiye bakılırsa daha az olsa da var. Lakin aşılama tabana yayılıyor ve bu salgın tesirini kırdığında ekonomik aktivite daha düzgün düzeylerde gerçekleşecektir. Son iki çeyrekteki büyüme performansı belirleyici, hala aşağı ve üst riskler istikrarlı görünüyor. Faizler hala yüksek, ötürüsıyla yurtdışı borçlanmalarda faiz ödemeleri artış eğiliminde olmayı sürdürecektir. Hazine, biraz da döviz cinsi borçlanmayı azaltmak gayesiyle aktüel borçlanma stratejisinde iç borçlanmaya daha fazla yük vermeyi istemektedir.

Kaynak Tera Yatırım
Hibya Haber Ajansı