Kamelya
New member
- Katılım
- 30 May 2021
- Mesajlar
- 288
Cahit Sıtkı Tarancı, zatülcenp hastalığına yakalanarak 13 Ekim 1956’da 46 yaşında Viyana’da vefat etti. Cenazesi Ankara’da Cebeci Asri Mezarlığı’na defnedildi.
CAHİT SITKI TARANCI KİMDİR?
Tarancı, 4 Ekim 1910 yılında Diyarbakır’da dünyaya geldi. Birinci okulu Diyarbakır’da okuyan Tarancı, orta tahsil için Kadıköy Fransız Saint Joseph Lisesi’ne, akabinde Galatasaray Lisesi’ne devam etti.
FRANSIZ ŞAİRLERİN YAPITLARINI OKUDU
Lise senelerında şiir yazmaya başlayan Tarancı’nın birinci yapıtları Galatasaray Lisesi’nin çıkardığı “Akademi” ile periyodun ünlü “Servet-i Fünun” mecmualarında yayımlandı.
Tarancı, Fransızcayı ilerleterek, Stephane Mallarme, Charles Baudelaire ve Arthur Rimbaud üzere Fransız şairlerin yapıtlarını okumaya başladı. Cumhuriyet devrinin değerli şair ve müelliflerinden Ziya Osman Saba ile 1928 yılında tanışarak yakın dost oldu.
BİRİNCİ KİTABI MÜLKİYE’DE
Cahit Sıtkı Tarancı, 1931’de girdiği Mülkiye Mektebi’nden ikinci yılın sonunda atılınca, eğitimine Yüksek Ticaret Okulu’nda devam etti lakin memuriyet imtihanını kazanıp Sümerbank’ta çalışmaya başladıktan daha sonra bu okuldan da ayrıldı.
“Ömrümde Sükut” isimli birinci şiir kitabı çabucak hemen Mülkiye Mektebi’nde iken yayımlanan Tarancı, Karabük’e atanması üzerine Sümerbank’taki memuriyetten ayrıldı ve hikayelerini yayımladığı Cumhuriyet gazetesinde çalışmalarını sürdürdü.
Birebir senelerda Peyami Safa ile tanışan usta şair, Cumhuriyet Gazetesi sahipleri Az Nadi ve Doğan Nadi’nin takviyesiyle üniversite tahsilini tamamlamak üzere Paris’e gitti. Paris Radyosu’nda Türkçe yayınlar spikerliği de yapan Tarancı, 1938-1940 içinde Sciences Politiques’te yüksek lisans yaptı. Paris’teki hayatı sırasında Oktay Rifat ile tanıştı.
“OTUZ BEŞ YAŞ” ŞİİRİ İLE YARIŞTA BİRİNCİ OLDU
Türk şiirinin klasikleri içinde yer alan “Otuz Beş Yaş” şiirine imza atan Tarancı, 1946’da bu yapıtıyla Cumhuriyet Halk Partisi’nin düzenlediği şiir yarışında birincilik elde etti ve yurt çapında tanınan bir şair haline geldi.
Tarancı, 1951’de Cavidan Tınaz ile evlendi. Evlendikten daha sonra yazdığı şiirlerini “Düşten Güzel” isimli kitapta bir ortaya getiren usta şair, 1953’te geçirdiği bir kriz sonucunda felç oldu. Tarancı, yatağa bağlı ve yarı şuurlu olarak İstanbul ve Ankara’da çeşitli hastanelerde tedavi gördü. Bir yıl kadar Diyarbakır’daki baba konutunda bakıldı.
Tedavi için devlet tarafınca 1956’da Avrupa’ya gdolayılen şair Tarancı, zatülcenp hastalığına yakalanarak 13 Ekim 1956’da Viyana’da vefat etti. Cenazesi Ankara’da Cebeci Asri Mezarlığı’na defnedildi. Ailesinin Diyarbakır’daki konutu 1973’te “Cahit Sıtkı Müze Evi” olarak da ziyarete açıldı.
“daha sonraSI” İSİMLİ KİTAPTA TOPLANDI
hayatı boyunca birfazlaca yapıta imza atan Tarancı, 1933’te “Ömrümde Sükut”, 1946’da “Otuz Beş Yaş”, 1952’de “Düşten Güzel” isimli kitapları okuyucuyla buluşturdu.
Tarancı’nın vefatından daha sonra, kitaplarında yayınlanmayan şiirler, şiir çevirileri ve kendisi için yazılanlar “daha sonrası” isimli kitapta toplanarak 1957’de yayımlandı. Arkadaşı Ziya Osman Saba’ya yazdığı mektuplar da birebir yıl, “Ziya’ya Mektuplar” isimli kitapta toplandı. Tarancı’nın gazetelerde çıkan 22 hikayesi ise Selahattin Öner tarafınca 1976’da “Cahit Sıtıkı Tarancı’nın Hikayeciliği ve Hikayeleri” isimli yapıtta bir ortaya getirildi.
Cahit Sıtkı Tarancı’nın hayatı boyunca kaleme aldığı şiirlerden kimileri şunlar:
“Abbas”, “Aşk Vakti”, “Batan Gemi”, “Ben Aşk Adamıyım”, “Bir Umut”, “Bir Kapı Açıp Gitsem”, “Bugün Hava Güzel”, “Can Yoldaşı”, “Çilingir daha sonrası”, “Gidiyorum”, “Hatıralar”, “Hepimize Dair”, “İlk Aşklar”, “İki Ses”, “Gündüz”, “Hergünkü Ölüm” ve “Gün Eksilmesin Penceremden”
Cahit Sıtkı, Mart 1951’de Varlık’ta yayımlanan söyleşisinde kendine mahsus bu şiir anlayışının vakit içinde nasıl geliştiğini şu biçimde anlatır;
“İlk yazılarımda biçim zayıflığı vardı; dize titizliği, “bütün” tasası yoktu. Evvelden duymak kafidir sanırdım. Ne kadar aldanıyormuşum! Rahmet versin, daha sonradan kendimi toparlayabildim: Ömrümde Sükût ile Otuz Beş Yaş’ı okuyanlar bu farkı gorebilirler. Edebiyat anlayışı vakit içinde oluşur.”
Şairin birebir söyleşide en hayli kimleri okuduğu, kimlerin tesirinde kaldığı sorusuna verdiği karşılık ise şu biçimde;
“Villon’dan, Ronsard’dan başlayarak Superville’e, Pierre Emmanuel’e kadar bütün Fransız şairlerini okudum. Hepsinden de hayli şeyler öğrenmişimdir.
Bu ortada bilhassa Baudelaire ile Verlaine’e epey şey borçluyumdur; bu şairler beşere kişiliğini bulduran cinsten, ağabey ve dost şairlerdir; beşere kötülük değil uygunluk ederler.Bizim şairler içinde da, dikkatli bir şiir okuyucusuna hayli şeyler öğretecek olanları vardır.
Divan şairlerinden, halk şairlerimizden yararlandığım kadar, Yahya Kemal’den, Haşim’den ve daha yenilerden de yoluma ışık serpmiş olan şiirler hatırlıyorum.
İşini namuslu nazarann her şair, kendisinden daha sonra geleceklere katiyen bir şeyler öğretir. Bunun için, genç şairlerin, kendilerindilk evvel gelmiş olanları dikkatle okumaları çıkarları gereğidir.”
“OTUZ BEŞ YAŞ ŞİİRİ”
Cahit Sıtkı Tarancı’nın “Otuz Beş Yaş” şiiri, Türk edebiyatının kült şiirleri içinde yer alır. Behçet Necatigil’in deyişiyle: “Şiirlerinde, yaşamanın ve aşkın hoşluğunu öven, mevtin üstünlüğünü vurgulayan, Türkçeyi bütün tatlılık ve anlatım gücüyle şiire geçiren Cahit Sıtkı Tarancı, devrinin en epey okunan şairlerinden biri olmuş, hiç bir akıma bağlanmadan kendine has bir şiir geliştirmiştir.”
“Otuz Beş Yaş”
Yaş otuz beş! yolun yarısı eder.
Dante üzere ortasındayız ömrün.
Delikanlı çağımızdaki cevher,
Yalvarmak, yakarmak beyhude bugün,
Gözünün yaşına bakmadan masraf.
Şakaklarıma kar mı yağdı ne var?
Benim mi Allahım bu çizgili yüz?
Ya gözler altındaki mor halkalar?
niye bu biçimde düşman görünürsünüz,
yıllar yılı dost bildiğim aynalar?
vakit içinde nasıl değişiyor insan!
Hangi fotoğrafıma baksam ben değilim.
Nerde o günler, o şevk, o heyecan?
Bu güler yüzlü adam ben değilim;
Palavradır dertsiz olduğum palavra.
Hayal meyal şeylerden birinci aşkımız;
Anısı bile yabancı gelir.
Hayata birlikte başladığımız,
Dostlarla da yollar ayrıldı bir bir;
Gitgide artıyor yalnızlığımız.
Gökyüzünün öteki rengi de varmış!
Geç farkettim taşın sert olduğunu.
Su insanı boğar, ateş yakarmış!
Her doğan günün bir kaygı olduğunu,
İnsan bu yaşa gelince anlarmış.
Ayva sarı nar kırmızı sonbahar!
Her yıl biraz daha benimsediğim.
Ne dönüp duruyor havada kuşlar?
Nerden çıktı bu cenaze? ölen kim?
Bu kaçıncı bahçe gördüm tarumar?
Neylersin vefat her insanın başında.
Uyudun uyanamadın olacak.
Kimbilir nerde, nasıl, kaç yaşında?
Bir namazlık saltanatın olacak,
Taht misali o musalla taşında.
CAHİT SITKI TARANCI KİMDİR?
Tarancı, 4 Ekim 1910 yılında Diyarbakır’da dünyaya geldi. Birinci okulu Diyarbakır’da okuyan Tarancı, orta tahsil için Kadıköy Fransız Saint Joseph Lisesi’ne, akabinde Galatasaray Lisesi’ne devam etti.
FRANSIZ ŞAİRLERİN YAPITLARINI OKUDU
Lise senelerında şiir yazmaya başlayan Tarancı’nın birinci yapıtları Galatasaray Lisesi’nin çıkardığı “Akademi” ile periyodun ünlü “Servet-i Fünun” mecmualarında yayımlandı.
Tarancı, Fransızcayı ilerleterek, Stephane Mallarme, Charles Baudelaire ve Arthur Rimbaud üzere Fransız şairlerin yapıtlarını okumaya başladı. Cumhuriyet devrinin değerli şair ve müelliflerinden Ziya Osman Saba ile 1928 yılında tanışarak yakın dost oldu.
BİRİNCİ KİTABI MÜLKİYE’DE
Cahit Sıtkı Tarancı, 1931’de girdiği Mülkiye Mektebi’nden ikinci yılın sonunda atılınca, eğitimine Yüksek Ticaret Okulu’nda devam etti lakin memuriyet imtihanını kazanıp Sümerbank’ta çalışmaya başladıktan daha sonra bu okuldan da ayrıldı.
“Ömrümde Sükut” isimli birinci şiir kitabı çabucak hemen Mülkiye Mektebi’nde iken yayımlanan Tarancı, Karabük’e atanması üzerine Sümerbank’taki memuriyetten ayrıldı ve hikayelerini yayımladığı Cumhuriyet gazetesinde çalışmalarını sürdürdü.
Birebir senelerda Peyami Safa ile tanışan usta şair, Cumhuriyet Gazetesi sahipleri Az Nadi ve Doğan Nadi’nin takviyesiyle üniversite tahsilini tamamlamak üzere Paris’e gitti. Paris Radyosu’nda Türkçe yayınlar spikerliği de yapan Tarancı, 1938-1940 içinde Sciences Politiques’te yüksek lisans yaptı. Paris’teki hayatı sırasında Oktay Rifat ile tanıştı.
“OTUZ BEŞ YAŞ” ŞİİRİ İLE YARIŞTA BİRİNCİ OLDU
Türk şiirinin klasikleri içinde yer alan “Otuz Beş Yaş” şiirine imza atan Tarancı, 1946’da bu yapıtıyla Cumhuriyet Halk Partisi’nin düzenlediği şiir yarışında birincilik elde etti ve yurt çapında tanınan bir şair haline geldi.
Tarancı, 1951’de Cavidan Tınaz ile evlendi. Evlendikten daha sonra yazdığı şiirlerini “Düşten Güzel” isimli kitapta bir ortaya getiren usta şair, 1953’te geçirdiği bir kriz sonucunda felç oldu. Tarancı, yatağa bağlı ve yarı şuurlu olarak İstanbul ve Ankara’da çeşitli hastanelerde tedavi gördü. Bir yıl kadar Diyarbakır’daki baba konutunda bakıldı.
Tedavi için devlet tarafınca 1956’da Avrupa’ya gdolayılen şair Tarancı, zatülcenp hastalığına yakalanarak 13 Ekim 1956’da Viyana’da vefat etti. Cenazesi Ankara’da Cebeci Asri Mezarlığı’na defnedildi. Ailesinin Diyarbakır’daki konutu 1973’te “Cahit Sıtkı Müze Evi” olarak da ziyarete açıldı.
“daha sonraSI” İSİMLİ KİTAPTA TOPLANDI
hayatı boyunca birfazlaca yapıta imza atan Tarancı, 1933’te “Ömrümde Sükut”, 1946’da “Otuz Beş Yaş”, 1952’de “Düşten Güzel” isimli kitapları okuyucuyla buluşturdu.
Tarancı’nın vefatından daha sonra, kitaplarında yayınlanmayan şiirler, şiir çevirileri ve kendisi için yazılanlar “daha sonrası” isimli kitapta toplanarak 1957’de yayımlandı. Arkadaşı Ziya Osman Saba’ya yazdığı mektuplar da birebir yıl, “Ziya’ya Mektuplar” isimli kitapta toplandı. Tarancı’nın gazetelerde çıkan 22 hikayesi ise Selahattin Öner tarafınca 1976’da “Cahit Sıtıkı Tarancı’nın Hikayeciliği ve Hikayeleri” isimli yapıtta bir ortaya getirildi.
Cahit Sıtkı Tarancı’nın hayatı boyunca kaleme aldığı şiirlerden kimileri şunlar:
“Abbas”, “Aşk Vakti”, “Batan Gemi”, “Ben Aşk Adamıyım”, “Bir Umut”, “Bir Kapı Açıp Gitsem”, “Bugün Hava Güzel”, “Can Yoldaşı”, “Çilingir daha sonrası”, “Gidiyorum”, “Hatıralar”, “Hepimize Dair”, “İlk Aşklar”, “İki Ses”, “Gündüz”, “Hergünkü Ölüm” ve “Gün Eksilmesin Penceremden”
Cahit Sıtkı, Mart 1951’de Varlık’ta yayımlanan söyleşisinde kendine mahsus bu şiir anlayışının vakit içinde nasıl geliştiğini şu biçimde anlatır;
“İlk yazılarımda biçim zayıflığı vardı; dize titizliği, “bütün” tasası yoktu. Evvelden duymak kafidir sanırdım. Ne kadar aldanıyormuşum! Rahmet versin, daha sonradan kendimi toparlayabildim: Ömrümde Sükût ile Otuz Beş Yaş’ı okuyanlar bu farkı gorebilirler. Edebiyat anlayışı vakit içinde oluşur.”
Şairin birebir söyleşide en hayli kimleri okuduğu, kimlerin tesirinde kaldığı sorusuna verdiği karşılık ise şu biçimde;
“Villon’dan, Ronsard’dan başlayarak Superville’e, Pierre Emmanuel’e kadar bütün Fransız şairlerini okudum. Hepsinden de hayli şeyler öğrenmişimdir.
Bu ortada bilhassa Baudelaire ile Verlaine’e epey şey borçluyumdur; bu şairler beşere kişiliğini bulduran cinsten, ağabey ve dost şairlerdir; beşere kötülük değil uygunluk ederler.Bizim şairler içinde da, dikkatli bir şiir okuyucusuna hayli şeyler öğretecek olanları vardır.
Divan şairlerinden, halk şairlerimizden yararlandığım kadar, Yahya Kemal’den, Haşim’den ve daha yenilerden de yoluma ışık serpmiş olan şiirler hatırlıyorum.
İşini namuslu nazarann her şair, kendisinden daha sonra geleceklere katiyen bir şeyler öğretir. Bunun için, genç şairlerin, kendilerindilk evvel gelmiş olanları dikkatle okumaları çıkarları gereğidir.”
“OTUZ BEŞ YAŞ ŞİİRİ”
Cahit Sıtkı Tarancı’nın “Otuz Beş Yaş” şiiri, Türk edebiyatının kült şiirleri içinde yer alır. Behçet Necatigil’in deyişiyle: “Şiirlerinde, yaşamanın ve aşkın hoşluğunu öven, mevtin üstünlüğünü vurgulayan, Türkçeyi bütün tatlılık ve anlatım gücüyle şiire geçiren Cahit Sıtkı Tarancı, devrinin en epey okunan şairlerinden biri olmuş, hiç bir akıma bağlanmadan kendine has bir şiir geliştirmiştir.”
“Otuz Beş Yaş”
Yaş otuz beş! yolun yarısı eder.
Dante üzere ortasındayız ömrün.
Delikanlı çağımızdaki cevher,
Yalvarmak, yakarmak beyhude bugün,
Gözünün yaşına bakmadan masraf.
Şakaklarıma kar mı yağdı ne var?
Benim mi Allahım bu çizgili yüz?
Ya gözler altındaki mor halkalar?
niye bu biçimde düşman görünürsünüz,
yıllar yılı dost bildiğim aynalar?
vakit içinde nasıl değişiyor insan!
Hangi fotoğrafıma baksam ben değilim.
Nerde o günler, o şevk, o heyecan?
Bu güler yüzlü adam ben değilim;
Palavradır dertsiz olduğum palavra.
Hayal meyal şeylerden birinci aşkımız;
Anısı bile yabancı gelir.
Hayata birlikte başladığımız,
Dostlarla da yollar ayrıldı bir bir;
Gitgide artıyor yalnızlığımız.
Gökyüzünün öteki rengi de varmış!
Geç farkettim taşın sert olduğunu.
Su insanı boğar, ateş yakarmış!
Her doğan günün bir kaygı olduğunu,
İnsan bu yaşa gelince anlarmış.
Ayva sarı nar kırmızı sonbahar!
Her yıl biraz daha benimsediğim.
Ne dönüp duruyor havada kuşlar?
Nerden çıktı bu cenaze? ölen kim?
Bu kaçıncı bahçe gördüm tarumar?
Neylersin vefat her insanın başında.
Uyudun uyanamadın olacak.
Kimbilir nerde, nasıl, kaç yaşında?
Bir namazlık saltanatın olacak,
Taht misali o musalla taşında.