Son senelerda global iklim değişikliğinin tesirleriyle görülen ani lokal ve şiddetli yağışların, can ve mal kayıplarıyla sonuçlanan sel ve heyelanlara yol açtığı Doğu Karadeniz Bölgesi’nde sıcaklık artışı ile başlayan ani kar erimeleri devam ediyor. Heyelan ve taşkınların yaşandığı, yağış rejiminin değiştiği bölgede yapılar yıkılıyor, tarım yerleri ziyan görüyor, altyapı ve üstyapıda hasarlar oluşuyor. Trabzon, Rize, Artvin, Ordu ve Giresun’da bir hayli noktada heyelanlarda artış yaşanırken, karın ani ve süratle erimesinin heyelan tehlikesini artırdığını vurgulayan uzmanlar da önlemli olunmasını öneriyor.
‘CİDDİ HEYELAN HASSASLIĞI VAR’
Bölgede heyelan yoğunluğuna ait değerlendirmelerde bulunan RTEÜ Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi öğretim üyesi, ekoloji ve ekosistem uzmanı Prof. Dr. Turan Yüksek, “Ekosistemde kar ne kadar fazla kalırsa bu karın erimesiyle toprak üzerinde ve toprak içerisindeki bol bolki su, çarçabuk heyelana sebep olabiliyor. aslına bakarsan Rize’nin ve Doğu Karadeniz ekosisteminin epey önemli bir heyelan hassaslığı var. Hem yağmur, kar ölçüsü birebir vakitte eriyen karın su eşleri ile heyelan hassaslığı o oranda daha da artıyor. Arazi üzerinde oluşturduğumuz tahribatlar da heyelanın tetiklenmesine bir öteki etken oluyor. Ağır olarak yaptığımız yol aksları, yollarda kullandığımız beton gereç ve yan drenajlarının yetersiz olması ile suyun yapılan yol üzerinde harekete geçmesi, yamacın direncini, statik istikrarını bozuyor ve bunun kararında da maalesef heyelan oluşmasına sebep oluyor” dedi.
‘TOPRAKTA SU DÜZEYİ YÜZDE 30’LARDA’
Kuzey Doğu Karadeniz ekosisteminde bu sene epeyce fazla kar olduğunu kaydeden Prof. Dr. Yüksek, “Özellikle 2 metrenin üzerinde âlâ bir kar var. Olağan ki ekosistem için kar epey pahalı. Suyun varlığı ve sürdürülebilmesi için karı, ekosistemi bahşeden Allah’a şükürler olsun. Lakin bu karın kısa müddette erime mümkünlüğü da heyelan için önemli bir risk oluşturabilir tasası içerisindeyim. Doğu Karadeniz’in en kurak mevsiminde bile toprak içerisindeki su düzeyi yüzde 30’ların altına bir türlü düşmüyor. ötürüsıyla bu bölgede yağmur yağdığında, kar suyu süratli bir biçimde eridiği vakit toprak hayli süratli bir biçimde su doygunluğuna erişebilir ve bunun kararında da fazla su, yamaç üzerinde akışa geçerek toprağın kolay bir biçimde yırtılmasına ve hareket etmesine sebep olabilir. Biz arazi üzerinde yaptığımız her türlü yanılgılı uygulamalarla heyelanın hassaslığını daha da artırmış oluyoruz. Üzerine de ekstra yağmur suyu ve kar ile karın eriyen su eşleri bindiği anda da heyelan olma mümkünlüğünü maalesef üst düzeye taşımış oluyoruz” diye konuştu.
MAYIS VE daha sonraSINA DİKKAT
Mayıs ayı ve daha sonrasında, vadilerin iç kısımlarında ağır heyelan öngördüklerini aktaran Prof. Dr. Yüksek, “Kış periyodunda toprağın belirli bir oranda suya doygun olduğunu ve karın fazla olması ile bu karın toprağı da düzgün bir doygunluğa taşıdığını düşünüyoruz. Havaların ısınması ve sıcaklığın 25 dereceye dönmesi ile bu bölgede heyelanların daha da artacağını öngörüyorum. bir daha sıcaklığın artması ve sıcak günlerin artışına bağlı olarak da karların süratli erimesini de bu heyelanları artırabilecek öbür risk ögesi olarak görüyorum. Havanın ısınması ve ekosistemde bilhassa kar suyunun süratle erimesi, hava güneşli bile olsa heyelan tehlikesinin daha da artmasına sebep olabilir. O niçinle vadi içlerinde yol güzergahlarında kesinlikle bu alanları kullanacak bireylerin dikkatli olması gerekiyor. Bu noktalarda toprak kaymalarını rahatlıkla bekleyebiliriz. Bilhassa mayıs ayından daha sonra vadilerin iç bölgelerinde daha ağır bir heyelan olmasını öngörüyoruz” dedi.
‘CİDDİ HEYELAN HASSASLIĞI VAR’
Bölgede heyelan yoğunluğuna ait değerlendirmelerde bulunan RTEÜ Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi öğretim üyesi, ekoloji ve ekosistem uzmanı Prof. Dr. Turan Yüksek, “Ekosistemde kar ne kadar fazla kalırsa bu karın erimesiyle toprak üzerinde ve toprak içerisindeki bol bolki su, çarçabuk heyelana sebep olabiliyor. aslına bakarsan Rize’nin ve Doğu Karadeniz ekosisteminin epey önemli bir heyelan hassaslığı var. Hem yağmur, kar ölçüsü birebir vakitte eriyen karın su eşleri ile heyelan hassaslığı o oranda daha da artıyor. Arazi üzerinde oluşturduğumuz tahribatlar da heyelanın tetiklenmesine bir öteki etken oluyor. Ağır olarak yaptığımız yol aksları, yollarda kullandığımız beton gereç ve yan drenajlarının yetersiz olması ile suyun yapılan yol üzerinde harekete geçmesi, yamacın direncini, statik istikrarını bozuyor ve bunun kararında da maalesef heyelan oluşmasına sebep oluyor” dedi.
‘TOPRAKTA SU DÜZEYİ YÜZDE 30’LARDA’
Kuzey Doğu Karadeniz ekosisteminde bu sene epeyce fazla kar olduğunu kaydeden Prof. Dr. Yüksek, “Özellikle 2 metrenin üzerinde âlâ bir kar var. Olağan ki ekosistem için kar epey pahalı. Suyun varlığı ve sürdürülebilmesi için karı, ekosistemi bahşeden Allah’a şükürler olsun. Lakin bu karın kısa müddette erime mümkünlüğü da heyelan için önemli bir risk oluşturabilir tasası içerisindeyim. Doğu Karadeniz’in en kurak mevsiminde bile toprak içerisindeki su düzeyi yüzde 30’ların altına bir türlü düşmüyor. ötürüsıyla bu bölgede yağmur yağdığında, kar suyu süratli bir biçimde eridiği vakit toprak hayli süratli bir biçimde su doygunluğuna erişebilir ve bunun kararında da fazla su, yamaç üzerinde akışa geçerek toprağın kolay bir biçimde yırtılmasına ve hareket etmesine sebep olabilir. Biz arazi üzerinde yaptığımız her türlü yanılgılı uygulamalarla heyelanın hassaslığını daha da artırmış oluyoruz. Üzerine de ekstra yağmur suyu ve kar ile karın eriyen su eşleri bindiği anda da heyelan olma mümkünlüğünü maalesef üst düzeye taşımış oluyoruz” diye konuştu.
MAYIS VE daha sonraSINA DİKKAT
Mayıs ayı ve daha sonrasında, vadilerin iç kısımlarında ağır heyelan öngördüklerini aktaran Prof. Dr. Yüksek, “Kış periyodunda toprağın belirli bir oranda suya doygun olduğunu ve karın fazla olması ile bu karın toprağı da düzgün bir doygunluğa taşıdığını düşünüyoruz. Havaların ısınması ve sıcaklığın 25 dereceye dönmesi ile bu bölgede heyelanların daha da artacağını öngörüyorum. bir daha sıcaklığın artması ve sıcak günlerin artışına bağlı olarak da karların süratli erimesini de bu heyelanları artırabilecek öbür risk ögesi olarak görüyorum. Havanın ısınması ve ekosistemde bilhassa kar suyunun süratle erimesi, hava güneşli bile olsa heyelan tehlikesinin daha da artmasına sebep olabilir. O niçinle vadi içlerinde yol güzergahlarında kesinlikle bu alanları kullanacak bireylerin dikkatli olması gerekiyor. Bu noktalarda toprak kaymalarını rahatlıkla bekleyebiliriz. Bilhassa mayıs ayından daha sonra vadilerin iç bölgelerinde daha ağır bir heyelan olmasını öngörüyoruz” dedi.