Mine Özdemir GÜNELİ – Çocuklar üzerinde şiddet eğilimi, dehşet, bağımlılık üzere olumsuz tesirleri niçiniyle sık sık gündeme gelen dijital oyunların yaşa uygun seçildiği takdirde birfazlaca yararı bulunuyor.
Hafızayı geliştirme, strateji kurabilme, sorun çözme, yabancı lisan öğrenme, rekabet ve kaybetme hissiyle baş edebilme bunlardan birkaçı.
Uzmanlara göre 2 yaşına kadar çocuklar, ekrandan katiyen uzak tutulmalı lakin daha sonraki yaşlarda öğrenmeyi destekleyen ve zekâyı geliştiren oyun içerikleriyle buluşturulmalı.
Ailelerin çocukların dijital tüketimlerini yakından takip etmeleri ise epeyce değerli. Bu durumun dijital dönüşümün bir modülü olduğuna dikkat çeken Recontact Games’in Kurucu Ortağı, Women in Games Turkiye’nin Kurucusu ve Oyun İmalcisi Simay Dinç, “Günümüzde dijital beslenme kutularımız telefonlarımız ve tabletlerimiz” diyor ve ailelere şu ihtarlarda bulunuyor: “Aile, çocuğunun beslenme çantasını onun gelişmenine takviye olacak ve sevdiği yiyeceklere yer verecek biçimde hazırladığı üzere çocuğunun tabletine ve telefonuna da onun gelişmenine dayanak olacak oyunları ve uygulamaları yüklemeli. Dijital tüketimini 16 yaşına kadar takip etmeli.”
‘Oyununuzu yapın’
Günümüzde dijital oyunların okul öncesi ve okul çağında çocukların sorun çözme, mantıksal düşünme, yabancı lisan öğrenme üzere hünerlerini geliştirmesine yardımcı olan bir araç olduğunun altını çizen Dinç, “Oyunların en değerli özellikleri içinde egoyu tatmin etmesi, zeki hissettirmesi, eğlenirken sosyalleştirmesini sayabiliriz. Şayet çocuk ailede kıymetli hissetmiyorsa, takdir görmüyorsa ve aile dijital içerikler konusunda hakikat yönlendirme yapmıyorsa kendi yaşına uygun olmayan oyuna daha fazla vakit ayırmaya meyilli oluyor” diyor.
Oyun seçiminde biroldukça kritere bakılması gerektiğini vurgulayan Dinç, bu bahiste şu ayrıntıları veriyor: “Oyunları seçerken ailelerin dikkat etmesi gereken bahis PEGI yaş sınıflandırması. Platformlarda fiyatsız olarak indirilebilen birbirinden farklı içeriklere sahip milyonlarca oyun bulunmakta. Yanlışsız seçimi yaparken oyunun janrasına, tekli oyuncu mu yoksa oldukçalu oyunculu mu olduğuna, yaş kümelerine, üretici stüdyoya kesinlikle bakılmalı.”
“Küçük yaşlarda çocuğuma bir şey oynatmak istiyorum lakin ziyanlı içerikleri olmasın” diyen ailelere ise Dinç, sıradan kodlama teknikleriyle kendi oyunlarını yapabilecekleri uygulamaları yüklemelerini, bir arada yarattıkları kıssalar ve karakterler üzerine oyun tasarlamalarını öneriyor.
‘Çocuğu 2 yaşına kadar ekranlardan uzak tutun’
Çocukları bilişsel ve davranışsal istikametten geliştirmesi açısından yaşa bakılırsa gerçek oyun seçimi hayli değerli. Bilimsel çalışmaların çocukların 2 yaşına kadar ekrana hiç maruz kalmamaları konusunda hemfikir olduğuna dikkat çeken Klinik Psikolog, Aile ve Çift Terapisti Beğenilen Avşar, yaşa bakılırsa hangi oyunların tercih edilmesi gerektiği konusunda şu ayrıntıları veriyor:
2-4 yaş ortası çocuklar için sayıları, renkleri, hayvan ve bitkileri öğrenmesine takviye olacak görsel ve motor uyumu destekleyici oyunlar tercih edilebilir. İçinde epey fazla uyaranın, hareketin ya da yüksek ekran parlaklığının olmadığı oyunlar bulunmasına dikkat edilmeli.
4-6 yaş içinde biraz daha bilişsel marifetlerini kullanabileceği, hafızasını geliştirmeye yönelik, sorumluluk kazanmayı öğreten oyunlar tercih edilebilir. Yap-boz, eşleştirme, bahçe yapma, çiftlik kurma üzere oyunlar hem sorumluluk şuuru tıpkı vakitte strateji kurabilme mahareti açısından hoş bir başlangıç olacaktır.
6-8 yaş içinde biraz daha karmaşık zihin hünerlerini desteklemeye yönelik oyunlar tercih edilebilir. Strateji oyunları, lisan öğrenme oyunları, karmaşık zekâ oyunları bu vakitte çocuğun hayatına girebilir. Spor ve yarış oyunları da rekabet ve kaybetme hissiyle baş edebilme marifetlerini öğrenmesi açısından faydalıdır.
8 yaş ve daha sonrasında artık çocuk soyut içerikleri anlamlandırabilecek yaştadır ve içerisinde vurdu-kırdı olan oyunları en çok bir saat mühletle oynamasına müsaade verilebilir. Strateji ve inşa içerikli oyunlar da bu yaş periyodu için uygun olacaktır.
Oyun pazarı iddia edilenin ötesine geçti
Dünya oyun pazarı, her geçen yıl büyüyor. Pandeminin tesiriyle iddiaların ötesine geçen bu pazarla ilgili bilgi veren Simay Dinç, dünyada 3.2 milyar, Türkiye’de 41 milyon oyuncu olduğunu ve bunun 200 milyar dolardan daha fazla bir kıymet yarattığını kaydediyor. Türkiye’de oyun kesiminin gelişmesiyle 15’e yakın üniversitede oyun tasarımı kısımlarının yanı sıra oyun bölümünde yer almak isteyen gençlerin yönlendirilebileceği birfazlaca akademinin açıldığını belirten Dinç, “Oyun oynamaya ve geliştirmeye meraklı çocuklarınız için bunlar fazlaca değerli fırsatlar, görmezden gelmek yerine değerlendirmenizi öneririm” diyor.
‘Sanat yapıtı gözüyle bakılmalı’
Dijital oyunların yaratıcı sanayilerin en kıymetli birleşeni olduğunu lisana getiren Simay Dinç, oyunlara bir kültür eseri, sanat yapıtı gözüyle bakılması gerektiğinin altını çiziyor. Oyunları yasaklamak yerine onu üretime ya da okul çağında profesyonel e-sporcu olması istikametinde teşvik etmenin ehemmiyetini vurgulayan Dinç, bu alanla ilgili şunları söylüyor: “İngiltere’de yapılan araştırmaya nazaran okul müfredatına eklenen e-spor dersleriyle 12-16 yaş ortası gençlerin özgüvenlerinin arttığı, strateji geliştirme, takım olabilme üzere yeteneklerinin geliştiği, yüzde 80 oranında mühendislik alanlarına ilgilerinin arttığı gözlemlenmiş. Bugün olimpiyatlarda bir spor branşı olarak gösterilen e-spor turnuvalarına çocuğunuzla birlikte gitmeniz onu desteklediğinizi gösterdiğiniz takdirde derslere olan ilgisini de artıracaktır.”
Hafızayı geliştirme, strateji kurabilme, sorun çözme, yabancı lisan öğrenme, rekabet ve kaybetme hissiyle baş edebilme bunlardan birkaçı.
Uzmanlara göre 2 yaşına kadar çocuklar, ekrandan katiyen uzak tutulmalı lakin daha sonraki yaşlarda öğrenmeyi destekleyen ve zekâyı geliştiren oyun içerikleriyle buluşturulmalı.
Ailelerin çocukların dijital tüketimlerini yakından takip etmeleri ise epeyce değerli. Bu durumun dijital dönüşümün bir modülü olduğuna dikkat çeken Recontact Games’in Kurucu Ortağı, Women in Games Turkiye’nin Kurucusu ve Oyun İmalcisi Simay Dinç, “Günümüzde dijital beslenme kutularımız telefonlarımız ve tabletlerimiz” diyor ve ailelere şu ihtarlarda bulunuyor: “Aile, çocuğunun beslenme çantasını onun gelişmenine takviye olacak ve sevdiği yiyeceklere yer verecek biçimde hazırladığı üzere çocuğunun tabletine ve telefonuna da onun gelişmenine dayanak olacak oyunları ve uygulamaları yüklemeli. Dijital tüketimini 16 yaşına kadar takip etmeli.”
‘Oyununuzu yapın’
Günümüzde dijital oyunların okul öncesi ve okul çağında çocukların sorun çözme, mantıksal düşünme, yabancı lisan öğrenme üzere hünerlerini geliştirmesine yardımcı olan bir araç olduğunun altını çizen Dinç, “Oyunların en değerli özellikleri içinde egoyu tatmin etmesi, zeki hissettirmesi, eğlenirken sosyalleştirmesini sayabiliriz. Şayet çocuk ailede kıymetli hissetmiyorsa, takdir görmüyorsa ve aile dijital içerikler konusunda hakikat yönlendirme yapmıyorsa kendi yaşına uygun olmayan oyuna daha fazla vakit ayırmaya meyilli oluyor” diyor.
Oyun seçiminde biroldukça kritere bakılması gerektiğini vurgulayan Dinç, bu bahiste şu ayrıntıları veriyor: “Oyunları seçerken ailelerin dikkat etmesi gereken bahis PEGI yaş sınıflandırması. Platformlarda fiyatsız olarak indirilebilen birbirinden farklı içeriklere sahip milyonlarca oyun bulunmakta. Yanlışsız seçimi yaparken oyunun janrasına, tekli oyuncu mu yoksa oldukçalu oyunculu mu olduğuna, yaş kümelerine, üretici stüdyoya kesinlikle bakılmalı.”
“Küçük yaşlarda çocuğuma bir şey oynatmak istiyorum lakin ziyanlı içerikleri olmasın” diyen ailelere ise Dinç, sıradan kodlama teknikleriyle kendi oyunlarını yapabilecekleri uygulamaları yüklemelerini, bir arada yarattıkları kıssalar ve karakterler üzerine oyun tasarlamalarını öneriyor.
‘Çocuğu 2 yaşına kadar ekranlardan uzak tutun’
Çocukları bilişsel ve davranışsal istikametten geliştirmesi açısından yaşa bakılırsa gerçek oyun seçimi hayli değerli. Bilimsel çalışmaların çocukların 2 yaşına kadar ekrana hiç maruz kalmamaları konusunda hemfikir olduğuna dikkat çeken Klinik Psikolog, Aile ve Çift Terapisti Beğenilen Avşar, yaşa bakılırsa hangi oyunların tercih edilmesi gerektiği konusunda şu ayrıntıları veriyor:
2-4 yaş ortası çocuklar için sayıları, renkleri, hayvan ve bitkileri öğrenmesine takviye olacak görsel ve motor uyumu destekleyici oyunlar tercih edilebilir. İçinde epey fazla uyaranın, hareketin ya da yüksek ekran parlaklığının olmadığı oyunlar bulunmasına dikkat edilmeli.
4-6 yaş içinde biraz daha bilişsel marifetlerini kullanabileceği, hafızasını geliştirmeye yönelik, sorumluluk kazanmayı öğreten oyunlar tercih edilebilir. Yap-boz, eşleştirme, bahçe yapma, çiftlik kurma üzere oyunlar hem sorumluluk şuuru tıpkı vakitte strateji kurabilme mahareti açısından hoş bir başlangıç olacaktır.
6-8 yaş içinde biraz daha karmaşık zihin hünerlerini desteklemeye yönelik oyunlar tercih edilebilir. Strateji oyunları, lisan öğrenme oyunları, karmaşık zekâ oyunları bu vakitte çocuğun hayatına girebilir. Spor ve yarış oyunları da rekabet ve kaybetme hissiyle baş edebilme marifetlerini öğrenmesi açısından faydalıdır.
8 yaş ve daha sonrasında artık çocuk soyut içerikleri anlamlandırabilecek yaştadır ve içerisinde vurdu-kırdı olan oyunları en çok bir saat mühletle oynamasına müsaade verilebilir. Strateji ve inşa içerikli oyunlar da bu yaş periyodu için uygun olacaktır.
Oyun pazarı iddia edilenin ötesine geçti
Dünya oyun pazarı, her geçen yıl büyüyor. Pandeminin tesiriyle iddiaların ötesine geçen bu pazarla ilgili bilgi veren Simay Dinç, dünyada 3.2 milyar, Türkiye’de 41 milyon oyuncu olduğunu ve bunun 200 milyar dolardan daha fazla bir kıymet yarattığını kaydediyor. Türkiye’de oyun kesiminin gelişmesiyle 15’e yakın üniversitede oyun tasarımı kısımlarının yanı sıra oyun bölümünde yer almak isteyen gençlerin yönlendirilebileceği birfazlaca akademinin açıldığını belirten Dinç, “Oyun oynamaya ve geliştirmeye meraklı çocuklarınız için bunlar fazlaca değerli fırsatlar, görmezden gelmek yerine değerlendirmenizi öneririm” diyor.
‘Sanat yapıtı gözüyle bakılmalı’
Dijital oyunların yaratıcı sanayilerin en kıymetli birleşeni olduğunu lisana getiren Simay Dinç, oyunlara bir kültür eseri, sanat yapıtı gözüyle bakılması gerektiğinin altını çiziyor. Oyunları yasaklamak yerine onu üretime ya da okul çağında profesyonel e-sporcu olması istikametinde teşvik etmenin ehemmiyetini vurgulayan Dinç, bu alanla ilgili şunları söylüyor: “İngiltere’de yapılan araştırmaya nazaran okul müfredatına eklenen e-spor dersleriyle 12-16 yaş ortası gençlerin özgüvenlerinin arttığı, strateji geliştirme, takım olabilme üzere yeteneklerinin geliştiği, yüzde 80 oranında mühendislik alanlarına ilgilerinin arttığı gözlemlenmiş. Bugün olimpiyatlarda bir spor branşı olarak gösterilen e-spor turnuvalarına çocuğunuzla birlikte gitmeniz onu desteklediğinizi gösterdiğiniz takdirde derslere olan ilgisini de artıracaktır.”