Ergonomi sözcüğü, Yunanca “ergo” ve “nomos” sözcüklerinden oluşmaktadır. Ergo (iş) + nomos (kural / yasa) manasına gelmektedir.
Ergonomi; “çalışılan ve yaşanan etrafın, yapılan işin insan özelliklerine uygun olarak düzenlenmesi” disiplini olarak tanımlanabilir. İş yükü ve çalışma gücünün en güzel biçimde dengelenip hem çalışanın sıhhatini müdafaayı, birebir vakitte üretimin artmasını gayeler. İnsanın çalışırken çok zorlanmalar yüzünden yıpranmasını, sakatlanmasını önler. Bu ahenk yardımıyla iş muvaffakiyetini ve ömür kalitesini artırır.
İster mesken bayanı, isterse ofis çalışanı yahut fabrika emekçisi olsun kişi iş yaparken bedenini doğru- istikrarlı kullanmazsa ve çalışırken kullandığı aletler, makinalar, masa, sandalye vb. yardımcı araç gereçler beden yapısına uygun şayet olmazsa bel, boyun, el, el bileği, eklem, sırt, diz ve başka organları ilgilendiren önemli sakatlanmalara yol açabilir.
hayatı kolaylaştıran her türlü eserin insanın fizikî özelliklerine uygun olarak tasarımı bir mecburilik olmaktadır.
İşlevsel olarak yanlış tasarlanmış bir meskende, ergonomik oranlar korunmamışsa hayat ek bir yorgunluk getirir ve hatta günlük ömür aktiviteleri sırasında sakatlanmalara ve mekanik kas-iskelet sistemi hastalıklarına sebep olabilir.
Salonda seçilen kanepe ve koltukların ergonomisi, yüksekliği ve oturma derinliği, koltukların birbirine nazaran bakış açıları, televizyonun pozisyonu sıhhatimiz açısından epeyce kıymetlidir.
Oturduğumuz koltukta dik oturabilmeliyiz. Koltuğun derinliği ve yüksekliği sırtımızı tam yaslamaya müsaade vermeli, kaykılarak oturmak zorunda kalmamalıyız. Oturduğumuzda ayaklarımız yere değmeli ve dizlerimiz kalça düzeyinden yüksekte kalmamalı. Koltuğun sırt kısmı en az kürek kemiklerimizin alt ucuna dek uzanmalı ve belimizi kavramalı. Kollarımızı rahatlıkla yerleştireceğimiz kollukları bulunmalı.
Bilhassa boyun ve bel rahatsızlığı olan bireyler televizyonu açılı konumda değil karşılarına alarak direkt seyretmeli ve televizyon 1/3 üst kısmı göz hizasında olmalı. Bunlara dikkat edildiğinde iskelet sistemimizin yorgunluğunu akşam konutumuzda atabiliriz.
Saldaha sonrasında bilhassa bayanların en epeyce vakit geçirdiği yer mutfaktır. Mutfakta geçirilen vakit ortasında daima bir hareket vardır. Mutfak elemanlarının yerleşimi epey kıymetlidir. Yanlış yerleşimli bir mutfak bel, sırt, kol ağrılarına davetiye çıkaracaktır. Mutfakta buzdolabı, lavabo, ocak üçgeni hakikat kurulmalıdır. Örneğin buzdolabının kapağı bu üçgenin içine açılmalıdır. Bu üçgenin araları hayli uzak olmamalı ve beden ritmine uygun uzaklıkta yerleştirilmelidir. Beden ritminden kastedilen bu üçgenin elemanları içindeki araların tam adım uzaklığında olması ve adımlamaya başlanan ayakla sonlanmasıdır. Bulaşık makinesi sağ el kullanan beşerler için lavabonun sağında olmalıdır.
Tezgah yüksekliği kişinin uzunluğuyla orantılı olmalı, kişi tezgahı kullanırken dirsek açısı 120 derece civarında olacak biçimde belirlenmelidir. Ankara’nın kırsal ve kentsel kısımlarındaki konutlarda mutfak donatılarının optimum çalışma yükseklikleri ile konut bayanlarının antropometrik ölçüleri tespit edilmiş; tezgah, evye ve pişirici için en uygun yüksekliğin 89 cm, derinliğin 40-73 cm, masa yüksekliğinin 67 cm, oturma yüksekliğinin 43 cm olması gerektiği bildirilmiştir.
Mutfak elemanlarının yerleşimi kadar mutfaktaki materyallerin yerleşimi de değerlidir. Örneğin ağır yahut sık kullanılan kap kacak ve materyaller daha epeyce kol yüksekliğine yerleştirilmeli, yavaşça gereçler ise raf altlarına konulmalıdır. Aksi takdirde ağır materyalleri alçak düzeyden kaldırırken hem belimize, tıpkı vakitte kolumuza çok yüklenilecektir
Mutfaklarda sıkça kullandığımız fırınlar gövde düzeyinde olmalıdır, daima eğilip doğrulmak bel sorunlarına niye olabilir. Yeni buzdolabı alanların derin dondurucu kısmı aşağıda olanları tercih etmesi daha kullanışlıdır. Derin dondurucular sık kullanılmadığı için sık sık eğilip kalkmak zorunda kalınmayacak ve bu biçimdece bel- omurga zorlanması olmayacaktır.
Mutfakta yüksek kısımlara uzanmak için kesinlikle bir taburemiz olmalıdır. Bu taburenin de fazlaca sağlam ve istikrarı yeterli olmalıdır.
Yatak odasında beden sıhhatimiz için en kıymetli faktör yattığımız yataktır. Yatak sert ve düz olmalı, beden yükü ile yaylanmamalıdır. Baş ve gövde ahenk ortasında olmalıdır. Yastık hayli alçak yahut devasa yükseklikte olmamalı, uzunluğundaki çukurluğu destekleyecek kadar olmalıdır. Çok yumuşak yastıklar ziyanlıdır. Ayrıyeten epeyce sert ve yüksek yastıklar başın askıda kalmasına ve boynun zorlanmasına sebep olur.
Konutumuzda kullandığımız eşyaların ve mimarî elemanların yükseklikleri hayli değerlidir. Lâvaboda elimizi yıkarken epeyce eğilmemize gerek kalmıyorsa, klozet yüksekliği zorlanmadan oturup kalkmamıza müsaade veriyorsa yahut yanına bir de tutamak konmuşsa, yatağımızdan kalkarken dizlerimize yüklenmek zorunda kalmıyorsak, dolabımıza elbisemizi asarken çok uzanmak zorunda kalmıyorsak hem sağlıklı birebir vakitte memnun yaşarız.
Çalışma düzlemine basınç uygulayarak gerçekleştirilen ütü yapma, oklava ile hamur açma vb. hareketler için uygun tezgah yüksekliği, ayakta dirsek yüksekliğinden 12,2 cm aşağıda olmalıdır. halbuki ütü masamızın yüksekliği gerçek değilse o ütü bizi iki kat daha fazla yoracaktır.
Konutumuzda merdiven yükseklikleri de sıhhatimiz ve beden mekaniğimiz açısından hayli kıymetlidir. Ülkü bir merdiven yüksekliği 15-18 cm. içinde olmalıdır. Merdiven yükseklikleri eşit olmalıdır. Bilhassa diz sorunu olan bireyler yüksek basamaklı yahut eşit olmayan yükseklikte basamaklı merdivenleri kullanmakta zorlanabilir.
Öbür bir sorun da konutun devasa yükseklikte olmasıdır. Ortopedik açıdan meskenler bilhassa orta yaşın üstündeki şahıslar için hayli katlı olmamalıdır. Villa tipi konutlar ise 2 katı aşmamalıdır. Üst kat daha fazlaca yatak odalarına ayrılmalı, alt kat ise gündüz yaşanan yer olmalı ve gün ortasındaki tüm gereksinimlere karşılık vermelidir. bu biçimdelikle sık sık merdiven inip çıkma mecburiliği olmamalıdır.
hayatımızın büyük kısmını geçirdiğimiz meskenimiz, günün yorgunluğunu atarak bedenimizi dinlendirdiğimiz yer olmalıdır hem de. bu biçimdelikle yeni güne tazelenmiş olarak başlayabilir, işimizde ve toplumsal münasebetlerimizde daha dinamik ve başarılı olabiliriz. Bu da fakat ergonomik olarak uygun tasarlanmış bir mesken ile mümkündür.
1. Yürürken yahut ayakta dururken bedeninizin dik bir konumda bulunmasına ihtimam gösterin. Yükünüzü her iki bacağınıza eşit olarak paylaştırın. Ayakta dururken her iki omuz ve kalçanızın tıpkı hizada bulunmasına dikkat edin. Yanlışsız duruşta çene içeri çekilmiş, baş dik, sırt ve bel düzdür.
YANLIŞ – GERÇEK
Bu duruşta kulaktan yere indirilen dik çizgi omuz ve kalçanın ortasından ve ayak bileği önünden geçer. Ayakta dururken sırt kambur, bel çukur, karın öne sarkık, göğüs yassılaşmış ve çene öne çıkmış olursa bu yanlıştır. bu biçimde bir konum bele rahatsızlık verirken iç organlar da basınç altında kalır.
2. Bahçede- meskende çalışırken de uzun saplı aletleri tercih edin.
YANLIŞ – YANLIŞSIZ
Elektrikli süpürgeyle yahut paspasla yerleri temizlerken öne hakikat eğilmeyin ve belinizi dik bir konumda tutmaya uğraş edin. Bu niçinle uzun saplı süpürge kullanmak daha yararlı olacaktır.
3. Ütü yaparken tek ayağınızın altına 15-20 santimetre yükseklikte bir cisim koyarak hafifçeçe yükseltin, belinizin rahatladığını nazaranceksiniz. bir süre daha sonra basamağın üzerine öbür ayağınızı koyun.
YANLIŞ – HAKİKAT
4. Yatağınız sert olsun. Yattığınız vakit bedeniniz yatağa gömülmesin. Bedeni değişik formlara sokan, stabil olmayan yumuşak yahut çöküntülü yataklar sağlıklı değildir. Altında sunta yahut tahta olan yataklar ile üzerine yatıldığında omurganın fizyolojik kıvrımlarına ahenk gösterebilen kaliteli ortopedik yatakları tercih edin.
YANLIŞSIZ
YANLIŞ
5. Koltukta kitap okurken sırtınız geriye yaslanmış ve başınız dik konumda olmalı. Baş ve boyun öne eğilmiş biçimde okumak beli- boynu rahatsız eder.
YANLIŞ HAKİKAT
Ayakta çalışırken ayağınızın altına alçak bir cisim çekin. Beden tartısını vakit zaman bir bacaktan başkasına aktarın. Bulaşık yıkarken lavabonun altındaki dolabı açarak bir bacağınızı içeriye yanlışsız sokarsanız rahat ettiğinizi goreceksiniz.
Ergonomi; “çalışılan ve yaşanan etrafın, yapılan işin insan özelliklerine uygun olarak düzenlenmesi” disiplini olarak tanımlanabilir. İş yükü ve çalışma gücünün en güzel biçimde dengelenip hem çalışanın sıhhatini müdafaayı, birebir vakitte üretimin artmasını gayeler. İnsanın çalışırken çok zorlanmalar yüzünden yıpranmasını, sakatlanmasını önler. Bu ahenk yardımıyla iş muvaffakiyetini ve ömür kalitesini artırır.
İster mesken bayanı, isterse ofis çalışanı yahut fabrika emekçisi olsun kişi iş yaparken bedenini doğru- istikrarlı kullanmazsa ve çalışırken kullandığı aletler, makinalar, masa, sandalye vb. yardımcı araç gereçler beden yapısına uygun şayet olmazsa bel, boyun, el, el bileği, eklem, sırt, diz ve başka organları ilgilendiren önemli sakatlanmalara yol açabilir.
hayatı kolaylaştıran her türlü eserin insanın fizikî özelliklerine uygun olarak tasarımı bir mecburilik olmaktadır.
İşlevsel olarak yanlış tasarlanmış bir meskende, ergonomik oranlar korunmamışsa hayat ek bir yorgunluk getirir ve hatta günlük ömür aktiviteleri sırasında sakatlanmalara ve mekanik kas-iskelet sistemi hastalıklarına sebep olabilir.
Salonda seçilen kanepe ve koltukların ergonomisi, yüksekliği ve oturma derinliği, koltukların birbirine nazaran bakış açıları, televizyonun pozisyonu sıhhatimiz açısından epeyce kıymetlidir.
Oturduğumuz koltukta dik oturabilmeliyiz. Koltuğun derinliği ve yüksekliği sırtımızı tam yaslamaya müsaade vermeli, kaykılarak oturmak zorunda kalmamalıyız. Oturduğumuzda ayaklarımız yere değmeli ve dizlerimiz kalça düzeyinden yüksekte kalmamalı. Koltuğun sırt kısmı en az kürek kemiklerimizin alt ucuna dek uzanmalı ve belimizi kavramalı. Kollarımızı rahatlıkla yerleştireceğimiz kollukları bulunmalı.
Bilhassa boyun ve bel rahatsızlığı olan bireyler televizyonu açılı konumda değil karşılarına alarak direkt seyretmeli ve televizyon 1/3 üst kısmı göz hizasında olmalı. Bunlara dikkat edildiğinde iskelet sistemimizin yorgunluğunu akşam konutumuzda atabiliriz.
Saldaha sonrasında bilhassa bayanların en epeyce vakit geçirdiği yer mutfaktır. Mutfakta geçirilen vakit ortasında daima bir hareket vardır. Mutfak elemanlarının yerleşimi epey kıymetlidir. Yanlış yerleşimli bir mutfak bel, sırt, kol ağrılarına davetiye çıkaracaktır. Mutfakta buzdolabı, lavabo, ocak üçgeni hakikat kurulmalıdır. Örneğin buzdolabının kapağı bu üçgenin içine açılmalıdır. Bu üçgenin araları hayli uzak olmamalı ve beden ritmine uygun uzaklıkta yerleştirilmelidir. Beden ritminden kastedilen bu üçgenin elemanları içindeki araların tam adım uzaklığında olması ve adımlamaya başlanan ayakla sonlanmasıdır. Bulaşık makinesi sağ el kullanan beşerler için lavabonun sağında olmalıdır.
Tezgah yüksekliği kişinin uzunluğuyla orantılı olmalı, kişi tezgahı kullanırken dirsek açısı 120 derece civarında olacak biçimde belirlenmelidir. Ankara’nın kırsal ve kentsel kısımlarındaki konutlarda mutfak donatılarının optimum çalışma yükseklikleri ile konut bayanlarının antropometrik ölçüleri tespit edilmiş; tezgah, evye ve pişirici için en uygun yüksekliğin 89 cm, derinliğin 40-73 cm, masa yüksekliğinin 67 cm, oturma yüksekliğinin 43 cm olması gerektiği bildirilmiştir.
Mutfak elemanlarının yerleşimi kadar mutfaktaki materyallerin yerleşimi de değerlidir. Örneğin ağır yahut sık kullanılan kap kacak ve materyaller daha epeyce kol yüksekliğine yerleştirilmeli, yavaşça gereçler ise raf altlarına konulmalıdır. Aksi takdirde ağır materyalleri alçak düzeyden kaldırırken hem belimize, tıpkı vakitte kolumuza çok yüklenilecektir
Mutfaklarda sıkça kullandığımız fırınlar gövde düzeyinde olmalıdır, daima eğilip doğrulmak bel sorunlarına niye olabilir. Yeni buzdolabı alanların derin dondurucu kısmı aşağıda olanları tercih etmesi daha kullanışlıdır. Derin dondurucular sık kullanılmadığı için sık sık eğilip kalkmak zorunda kalınmayacak ve bu biçimdece bel- omurga zorlanması olmayacaktır.
Mutfakta yüksek kısımlara uzanmak için kesinlikle bir taburemiz olmalıdır. Bu taburenin de fazlaca sağlam ve istikrarı yeterli olmalıdır.
Yatak odasında beden sıhhatimiz için en kıymetli faktör yattığımız yataktır. Yatak sert ve düz olmalı, beden yükü ile yaylanmamalıdır. Baş ve gövde ahenk ortasında olmalıdır. Yastık hayli alçak yahut devasa yükseklikte olmamalı, uzunluğundaki çukurluğu destekleyecek kadar olmalıdır. Çok yumuşak yastıklar ziyanlıdır. Ayrıyeten epeyce sert ve yüksek yastıklar başın askıda kalmasına ve boynun zorlanmasına sebep olur.
Konutumuzda kullandığımız eşyaların ve mimarî elemanların yükseklikleri hayli değerlidir. Lâvaboda elimizi yıkarken epeyce eğilmemize gerek kalmıyorsa, klozet yüksekliği zorlanmadan oturup kalkmamıza müsaade veriyorsa yahut yanına bir de tutamak konmuşsa, yatağımızdan kalkarken dizlerimize yüklenmek zorunda kalmıyorsak, dolabımıza elbisemizi asarken çok uzanmak zorunda kalmıyorsak hem sağlıklı birebir vakitte memnun yaşarız.
Çalışma düzlemine basınç uygulayarak gerçekleştirilen ütü yapma, oklava ile hamur açma vb. hareketler için uygun tezgah yüksekliği, ayakta dirsek yüksekliğinden 12,2 cm aşağıda olmalıdır. halbuki ütü masamızın yüksekliği gerçek değilse o ütü bizi iki kat daha fazla yoracaktır.
Konutumuzda merdiven yükseklikleri de sıhhatimiz ve beden mekaniğimiz açısından hayli kıymetlidir. Ülkü bir merdiven yüksekliği 15-18 cm. içinde olmalıdır. Merdiven yükseklikleri eşit olmalıdır. Bilhassa diz sorunu olan bireyler yüksek basamaklı yahut eşit olmayan yükseklikte basamaklı merdivenleri kullanmakta zorlanabilir.
Öbür bir sorun da konutun devasa yükseklikte olmasıdır. Ortopedik açıdan meskenler bilhassa orta yaşın üstündeki şahıslar için hayli katlı olmamalıdır. Villa tipi konutlar ise 2 katı aşmamalıdır. Üst kat daha fazlaca yatak odalarına ayrılmalı, alt kat ise gündüz yaşanan yer olmalı ve gün ortasındaki tüm gereksinimlere karşılık vermelidir. bu biçimdelikle sık sık merdiven inip çıkma mecburiliği olmamalıdır.
hayatımızın büyük kısmını geçirdiğimiz meskenimiz, günün yorgunluğunu atarak bedenimizi dinlendirdiğimiz yer olmalıdır hem de. bu biçimdelikle yeni güne tazelenmiş olarak başlayabilir, işimizde ve toplumsal münasebetlerimizde daha dinamik ve başarılı olabiliriz. Bu da fakat ergonomik olarak uygun tasarlanmış bir mesken ile mümkündür.
1. Yürürken yahut ayakta dururken bedeninizin dik bir konumda bulunmasına ihtimam gösterin. Yükünüzü her iki bacağınıza eşit olarak paylaştırın. Ayakta dururken her iki omuz ve kalçanızın tıpkı hizada bulunmasına dikkat edin. Yanlışsız duruşta çene içeri çekilmiş, baş dik, sırt ve bel düzdür.
YANLIŞ – GERÇEK
Bu duruşta kulaktan yere indirilen dik çizgi omuz ve kalçanın ortasından ve ayak bileği önünden geçer. Ayakta dururken sırt kambur, bel çukur, karın öne sarkık, göğüs yassılaşmış ve çene öne çıkmış olursa bu yanlıştır. bu biçimde bir konum bele rahatsızlık verirken iç organlar da basınç altında kalır.
2. Bahçede- meskende çalışırken de uzun saplı aletleri tercih edin.
YANLIŞ – YANLIŞSIZ
Elektrikli süpürgeyle yahut paspasla yerleri temizlerken öne hakikat eğilmeyin ve belinizi dik bir konumda tutmaya uğraş edin. Bu niçinle uzun saplı süpürge kullanmak daha yararlı olacaktır.
3. Ütü yaparken tek ayağınızın altına 15-20 santimetre yükseklikte bir cisim koyarak hafifçeçe yükseltin, belinizin rahatladığını nazaranceksiniz. bir süre daha sonra basamağın üzerine öbür ayağınızı koyun.
YANLIŞ – HAKİKAT
4. Yatağınız sert olsun. Yattığınız vakit bedeniniz yatağa gömülmesin. Bedeni değişik formlara sokan, stabil olmayan yumuşak yahut çöküntülü yataklar sağlıklı değildir. Altında sunta yahut tahta olan yataklar ile üzerine yatıldığında omurganın fizyolojik kıvrımlarına ahenk gösterebilen kaliteli ortopedik yatakları tercih edin.
YANLIŞSIZ
YANLIŞ
5. Koltukta kitap okurken sırtınız geriye yaslanmış ve başınız dik konumda olmalı. Baş ve boyun öne eğilmiş biçimde okumak beli- boynu rahatsız eder.
YANLIŞ HAKİKAT
Ayakta çalışırken ayağınızın altına alçak bir cisim çekin. Beden tartısını vakit zaman bir bacaktan başkasına aktarın. Bulaşık yıkarken lavabonun altındaki dolabı açarak bir bacağınızı içeriye yanlışsız sokarsanız rahat ettiğinizi goreceksiniz.