- Katılım
- 30 May 2021
- Mesajlar
- 2,739
Vatandaşlar ve şirketler mevduatlarının yarısından birçoklarını TL yerine döviz ve altında tutmayı tercih etmeye devam ederken, Merkez Bankası’ndan (TCMB) bu duruma müdahale hedefini taşıyan bir atak geldi.
Bankadan yapılan açıklamada “TCMB, fiyat istikrarı temel emeli doğrultusunda, nakdî transfer düzeneğinin aktifliğinin artırılması için zarurî karşılık düzenlemesinde değişikliğe gitmiştir.” denildi.
Düzenlemeye nazaran; Türk lirası mecburî karşılıkların döviz cinsinden tesis edilmesi imkânı azami oranı yüzde 20’den yüzde 10’a düşürüldü. Kelam konusu imkânın 1 Ekim 2021 tesis tarihinde sonlandırılacağı açıklandı.
Döviz cinsinden mevduat/katılım fonuna uygulanan mecburî karşılık oranları tüm vade dilimlerinde 200 baz puan artırıldı.
Alınan bu kararla, birinci basamakta Türk lirası cinsinden zarurî karşılık tesislerinin 13,2 milyar TL, döviz cinsinden zarurî karşılık tesislerinin yaklaşık 2,7 milyar dolar meblağında artması bekleniyor.
Ayrıyeten, 25 Haziran 2021 tarihinde yabancı para mevduat/katılım fonu hesaplarında bulunan ve bu tarihten daha sonra Türk lirası mevduat/katılım fonuna dönüşen fiyatların mecburî karşılık yükümlülüğünden muaf tutulmasına, Türk lirası cinsinden tesis edilen zarurî karşılıklara, bankacılık sistemindeki toplam mevduat/katılım fonu ortasında Türk lirasının hissesini artırıcı istikamette ek faiz/nema uygulanmasına karar verildi.
Kelam konusu değişiklikler, tesisi 6 Ağustos 2021 tarihinde başlayacak olan 19 Temmuz 2021 yükümlülük periyodundan itibaren geçerli olacak.
UYGULAMAYA AİT DETAYLAR
TCMB, uygulamaya ait detayları 6 unsurda sıraladı:
1. Türk lirası zarurî karşılıkların döviz cinsinden tesis edilmesi imkânı azami oranı, tesisi 6 Ağustos 2021 tarihinde başlayacak olan 19 Temmuz 2021 yükümlülük devrinden itibaren geçerli olmak üzere yüzde 20’den yüzde 10’a düşürülmüştür. Kelam konusu imkân, tesisi 1 Ekim 2021 tarihinde başlayacak olan 17 Eylül 2021 yükümlülük periyodundan itibaren yüzde 0’a indirilerek sonlandırılacaktır.
2. Döviz cinsinden mevduat/katılım fonuna uygulanan zarurî karşılık oranları, tesisi 6 Ağustos 2021 tarihinde başlayacak olan 19 Temmuz 2021 yükümlülük devrinden geçerli olacak biçimde tüm vade dilimlerinde 200 baz puan artırılmıştır.
3. 25 Haziran 2021 tarihinde mevcut olan mecburî karşılığa tabi mevduat/katılım fonu dikkate alınarak;
a. Yabancı para mevduat/katılım fonundan 1 ay ve daha uzun vadeli Türk lirası mevduat/katılım fonuna dönüşen fiyat vadeli Türk lirası hesabında kaldığı sürece mecburî karşılık yükümlülüğünden muaf tutulacaktır.
b. Türk lirası cinsinden tesis edilen mecburî karşılıkların, unsur (3.a)’daki meblağın Türk lirası mevduat/katılım fonuna uygulanan en yüksek zarurî karşılık oranı ile çarpılmasıyla bulunan meblağ kadar olan kısmına yüzde 19 oranında faiz/nema ödenecektir.
4. Husus (3.b)’de belirtilen fiyat haricinde kalan Türk lirası cinsinden tesis edilen mecburî karşılıklara aşağıdaki tabloda gösterildiği biçimde her iki şartın tıpkı anda sağlanması koşuluyla kademeli olarak ek faiz/nema uygulanacaktır.
Gösterge 1: Yükümlülük hesaplama tarihinde yabancı para mevduat/katılım fonunun toplam mevduat/katılım fonuna oranı
Gösterge 2: 25 Haziran 2021 tarihinden yükümlülük hesaplama tarihine kadar yabancı para mevduat/katılım fonundan 1 ay ve daha uzun vadeli Türk lirası mevduat/katılım fonuna dönüşen ve vadeli Türk lirası hesabında kalmaya devam eden meblağın, 25 Haziran 2021 tarihli yabancı para mevduat/katılım fonu fiyatına oranı
5. Türev süreçler vasıtasıyla yabancı para mevduat/katılım fonu azalışı ile yurt dışına çıkarılan yahut yurt haricinden gelen yabancı para mevduat/katılım fonu azalışı/artışı hesaplamalarda dikkate alınmayacaktır.
6. Uygulama kapsamında muhtaçlık duyulan datalar 19 Temmuz 2021 tarihindeki zarurî karşılık yükümlülük periyodundan itibaren raporlanacaktır. Uygulamaya ait yordam ve temeller konusunda Mecburî Karşılıklar Uygulama emirinde ayrıntılı bilgilendirme yapılacaktır.
BANKALARIN DÖVİZ MEVDUAT MALİYETİ ARTACAK
Merkez Bankası, geçtiğimiz senelerda da vatandaşın ve şirketlerin mevduatta dövize yönelmesinin önüne geçmek ve TL mevduatı teşvik etmek için çeşitli adımlar attı. Bu adımlar içinde mecburî karşılık düzenlemeleri de yer aldı. Fakat tesirli bir sonuç alınamadı.
Döviz mevduatının zarurî karşılıklarını artırmak bankaların döviz mevduat maliyetini artırıyor. Bankalar bu maliyet tesirinden kurtulmak için döviz kredi faizlerini artırma ya da döviz mevduat faizlerini düşürme yoluna gidiyor fakat yurt içi yerleşikler döviz mevduatı faiz getirisinden fazla kur artışı niçiniyle tercih ediyor.
Son düzenleme, TL mevduatta sonlu da olsa faiz artışına niye olabilir.
Bankadan yapılan açıklamada “TCMB, fiyat istikrarı temel emeli doğrultusunda, nakdî transfer düzeneğinin aktifliğinin artırılması için zarurî karşılık düzenlemesinde değişikliğe gitmiştir.” denildi.
Düzenlemeye nazaran; Türk lirası mecburî karşılıkların döviz cinsinden tesis edilmesi imkânı azami oranı yüzde 20’den yüzde 10’a düşürüldü. Kelam konusu imkânın 1 Ekim 2021 tesis tarihinde sonlandırılacağı açıklandı.
Döviz cinsinden mevduat/katılım fonuna uygulanan mecburî karşılık oranları tüm vade dilimlerinde 200 baz puan artırıldı.
Alınan bu kararla, birinci basamakta Türk lirası cinsinden zarurî karşılık tesislerinin 13,2 milyar TL, döviz cinsinden zarurî karşılık tesislerinin yaklaşık 2,7 milyar dolar meblağında artması bekleniyor.
Ayrıyeten, 25 Haziran 2021 tarihinde yabancı para mevduat/katılım fonu hesaplarında bulunan ve bu tarihten daha sonra Türk lirası mevduat/katılım fonuna dönüşen fiyatların mecburî karşılık yükümlülüğünden muaf tutulmasına, Türk lirası cinsinden tesis edilen zarurî karşılıklara, bankacılık sistemindeki toplam mevduat/katılım fonu ortasında Türk lirasının hissesini artırıcı istikamette ek faiz/nema uygulanmasına karar verildi.
Kelam konusu değişiklikler, tesisi 6 Ağustos 2021 tarihinde başlayacak olan 19 Temmuz 2021 yükümlülük periyodundan itibaren geçerli olacak.
UYGULAMAYA AİT DETAYLAR
TCMB, uygulamaya ait detayları 6 unsurda sıraladı:
1. Türk lirası zarurî karşılıkların döviz cinsinden tesis edilmesi imkânı azami oranı, tesisi 6 Ağustos 2021 tarihinde başlayacak olan 19 Temmuz 2021 yükümlülük devrinden itibaren geçerli olmak üzere yüzde 20’den yüzde 10’a düşürülmüştür. Kelam konusu imkân, tesisi 1 Ekim 2021 tarihinde başlayacak olan 17 Eylül 2021 yükümlülük periyodundan itibaren yüzde 0’a indirilerek sonlandırılacaktır.
2. Döviz cinsinden mevduat/katılım fonuna uygulanan zarurî karşılık oranları, tesisi 6 Ağustos 2021 tarihinde başlayacak olan 19 Temmuz 2021 yükümlülük devrinden geçerli olacak biçimde tüm vade dilimlerinde 200 baz puan artırılmıştır.
3. 25 Haziran 2021 tarihinde mevcut olan mecburî karşılığa tabi mevduat/katılım fonu dikkate alınarak;
a. Yabancı para mevduat/katılım fonundan 1 ay ve daha uzun vadeli Türk lirası mevduat/katılım fonuna dönüşen fiyat vadeli Türk lirası hesabında kaldığı sürece mecburî karşılık yükümlülüğünden muaf tutulacaktır.
b. Türk lirası cinsinden tesis edilen mecburî karşılıkların, unsur (3.a)’daki meblağın Türk lirası mevduat/katılım fonuna uygulanan en yüksek zarurî karşılık oranı ile çarpılmasıyla bulunan meblağ kadar olan kısmına yüzde 19 oranında faiz/nema ödenecektir.
4. Husus (3.b)’de belirtilen fiyat haricinde kalan Türk lirası cinsinden tesis edilen mecburî karşılıklara aşağıdaki tabloda gösterildiği biçimde her iki şartın tıpkı anda sağlanması koşuluyla kademeli olarak ek faiz/nema uygulanacaktır.
Gösterge 1: Yükümlülük hesaplama tarihinde yabancı para mevduat/katılım fonunun toplam mevduat/katılım fonuna oranı
Gösterge 2: 25 Haziran 2021 tarihinden yükümlülük hesaplama tarihine kadar yabancı para mevduat/katılım fonundan 1 ay ve daha uzun vadeli Türk lirası mevduat/katılım fonuna dönüşen ve vadeli Türk lirası hesabında kalmaya devam eden meblağın, 25 Haziran 2021 tarihli yabancı para mevduat/katılım fonu fiyatına oranı
5. Türev süreçler vasıtasıyla yabancı para mevduat/katılım fonu azalışı ile yurt dışına çıkarılan yahut yurt haricinden gelen yabancı para mevduat/katılım fonu azalışı/artışı hesaplamalarda dikkate alınmayacaktır.
6. Uygulama kapsamında muhtaçlık duyulan datalar 19 Temmuz 2021 tarihindeki zarurî karşılık yükümlülük periyodundan itibaren raporlanacaktır. Uygulamaya ait yordam ve temeller konusunda Mecburî Karşılıklar Uygulama emirinde ayrıntılı bilgilendirme yapılacaktır.
BANKALARIN DÖVİZ MEVDUAT MALİYETİ ARTACAK
Merkez Bankası, geçtiğimiz senelerda da vatandaşın ve şirketlerin mevduatta dövize yönelmesinin önüne geçmek ve TL mevduatı teşvik etmek için çeşitli adımlar attı. Bu adımlar içinde mecburî karşılık düzenlemeleri de yer aldı. Fakat tesirli bir sonuç alınamadı.
Döviz mevduatının zarurî karşılıklarını artırmak bankaların döviz mevduat maliyetini artırıyor. Bankalar bu maliyet tesirinden kurtulmak için döviz kredi faizlerini artırma ya da döviz mevduat faizlerini düşürme yoluna gidiyor fakat yurt içi yerleşikler döviz mevduatı faiz getirisinden fazla kur artışı niçiniyle tercih ediyor.
Son düzenleme, TL mevduatta sonlu da olsa faiz artışına niye olabilir.