Fethiye ile Kalkan içinde Xanthos Vadisi’nin güneybatı ucunda yer alan Patara Antik Kenti’nin, Likya’nın en kıymetli ve en eski kentlerinden biri olduğu biliniyor. 2020 ve 2021’in ‘Patara yılı’ ilan edilmesiyle daha fazlaca dikkat çeken antik kentte hafriyatlar ise sürüyor. Antik kentteki çalışmalar, Akdeniz Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Havva İşkan Işık ve grubu tarafınca sürdürülecek. Patara Antik Kenti’ni her yıl ziyaret eden on binlerce turistin hayli azının dikkatini çeken Leto Hurmalığı’nda ise bu yıl da ziyaretçiler ağırlanmaya devam edilecek. Tanrıça ‘Leto’nun oğlu ‘Apollon’u dünyaya getirdiği yer olarak kabul edilen hurmalığın o dönem tapınak olarak da kullanıldığı söz ediliyor. Patara bölgesinde hurma ağaçlarının bulunduğu tek yerin Liman Hamamı’nın yanındaki Leto Hurmalığı’nın olması, bilim insanlarının da ilgisini çekti. Yapılan incelemeler sonunda köklerinin 2 bin yıl önceye dayandığı belirlenen Leto Hurmalığı, 200 yıl evvel köklerden çıkan filizlerin imgesiyle dikkat çekiyor. 2 bin yıl evvel denizcilerin Patara kentine ayak basar basmaz yanından geçip, Liman Hamamı’na girdiği ve burada temizlendikten daha sonra bir daha bu hurmalığın ortasındaki yoldan geçerek kente giriş yaptığı belirlendi.
DNA ÇALIŞMALARI SÜRÜYOR
Yaklaşık 30 hurma ağacını barındıran Leto Hurmalığı, yaz aylarında devasa yaprakları ile güneşi engelleyerek, gölgelik bakılırsavi görüyor. Hurmalığın nasıl oluştuğu, bölgenin iklimine uygun olmadığı biçimde binlerce yıl nasıl ayakta kaldığı sorularına karşılık arayan bilim insanları; hem ağaçlardan tıpkı vakitte meyvelerinden DNA örnekleri aldı. Devam eden inceleme sonlandırıldığında ağaçların hangi hurma cinsine ilişkin olduğu ve başkalaşım geçirip geçirmediği tespit edilecek lakin birinci datalara göre ağaçların başkalaşmadan binlerce yılı geride bıraktığı belirtiliyor.
‘PATARA DAİMA GERİ PLANDA KALDI’
Patara Kurucu Hafriyat Lideri Prof. Dr. Fahri Işık da eşi Prof. Dr. Havva İşkan Işık ile bir arada hafriyat çalışmalarını yakından takip ediyor. Leto Hurmalığı’nın Anadolu’da yeteri kadar kıymet görmediğinden keder yanan Prof. Dr. Fahri Işık, “Bir mitosta (Yunan efsaneleri) ‘Leto’ya kutsal olan palmiyeliğin yanı başında bir göl vardı. O da ‘Apollon’a kutsaldı. Ona Tekerlek gölü derlerdi’ sözleri geçiyor. Patara halicinin iç limanı köylüler tarafınca Tekerlek gölü olarak ifade ediliyor. Bu ikisi yeryüzünde sırf Patara’da var lakin Patara daima geri planda” diye konuştu.
‘HURMALIK YUNANİSTAN’DA OLSAYDI’
Tanrıça ‘Leto’nun Yunanistan’a ilişkin Delos Adası’nda Artemis ve Apollon’u doğurduğuna dair bilgiye karşı çıktığını anlatan Prof. Dr. Fahri Işık, Leto Hurmalığı ve Tekerlek Gölü’nün antik kaynaklarda yan yana olduğunun yazıldığını, bu bölgenin Patara’dan diğer bir yer olamayacağını söylemiş oldu. Leto Hurmalığı’nın Yunanistan’da olması halinde nelerin olacağını da anlatan Prof. Dr. Işık, “Sadece ‘Apollon’un değil, öbür ilahların da Anadolu kökenli olduğunu savunuyorum. Yunanca isimler alarak Olimpos’a göçtüler. Delos’ta bu biçimde bir hurmalıkta göl de yok. Leto Hurmalığı ve Tekerlek gölü Yunanistan’da olsaydı hac yeri olurdu. Yalnızca buradan dünya kadar para kazanırlardı. Kendi sesimizi kendi toplumumuza dahi duyuramıyoruz” dedi.
Hava muhalefeti niçiniyle hafriyat çalışmalarına bir süre orta verdiklerini belirten Akdeniz Üniversitesi Arkeoloji Kısım Lideri ve Patara Hafriyat Lideri Prof. Dr. Havva İşkan Işık ise çalışmaların titizlikle yapıldığını söylemiş oldu.
Liman Hamamı’nın M.S. 1’inci yüzyılda var olduğunu belirten Prof. Dr. Işık, “Haftalardır denizde olan gemiciler Leto Hurmalığı’nın gerisindeki hamamda yıkanıyordu. Hurmalık değerli ve özgün mitolojik içeriğiyle kendine has bir yerdir. Belli lokasyonlarda bulunan hurma çeşididir bu hurmalık. DNA örnekleri alındı ve inceleme devam ediyor. Görüşleri var olan hurma çeşitleri içinde kendisini değiştirmeden günümüze gelen tek koloni olduğu düşünülüyor” diye konuştu.
Roma çağına ilişkin yol kavşağı üzerinde bulunan hurmalığın tarihi kıymetinin de yüksek olduğunu kaydeden Prof. Dr. Işık, hurmalığı görür görmez çölde vaha görmüş üzere olunduğunu söylemiş oldu. (DHA)
DNA ÇALIŞMALARI SÜRÜYOR
Yaklaşık 30 hurma ağacını barındıran Leto Hurmalığı, yaz aylarında devasa yaprakları ile güneşi engelleyerek, gölgelik bakılırsavi görüyor. Hurmalığın nasıl oluştuğu, bölgenin iklimine uygun olmadığı biçimde binlerce yıl nasıl ayakta kaldığı sorularına karşılık arayan bilim insanları; hem ağaçlardan tıpkı vakitte meyvelerinden DNA örnekleri aldı. Devam eden inceleme sonlandırıldığında ağaçların hangi hurma cinsine ilişkin olduğu ve başkalaşım geçirip geçirmediği tespit edilecek lakin birinci datalara göre ağaçların başkalaşmadan binlerce yılı geride bıraktığı belirtiliyor.
‘PATARA DAİMA GERİ PLANDA KALDI’
Patara Kurucu Hafriyat Lideri Prof. Dr. Fahri Işık da eşi Prof. Dr. Havva İşkan Işık ile bir arada hafriyat çalışmalarını yakından takip ediyor. Leto Hurmalığı’nın Anadolu’da yeteri kadar kıymet görmediğinden keder yanan Prof. Dr. Fahri Işık, “Bir mitosta (Yunan efsaneleri) ‘Leto’ya kutsal olan palmiyeliğin yanı başında bir göl vardı. O da ‘Apollon’a kutsaldı. Ona Tekerlek gölü derlerdi’ sözleri geçiyor. Patara halicinin iç limanı köylüler tarafınca Tekerlek gölü olarak ifade ediliyor. Bu ikisi yeryüzünde sırf Patara’da var lakin Patara daima geri planda” diye konuştu.
‘HURMALIK YUNANİSTAN’DA OLSAYDI’
Tanrıça ‘Leto’nun Yunanistan’a ilişkin Delos Adası’nda Artemis ve Apollon’u doğurduğuna dair bilgiye karşı çıktığını anlatan Prof. Dr. Fahri Işık, Leto Hurmalığı ve Tekerlek Gölü’nün antik kaynaklarda yan yana olduğunun yazıldığını, bu bölgenin Patara’dan diğer bir yer olamayacağını söylemiş oldu. Leto Hurmalığı’nın Yunanistan’da olması halinde nelerin olacağını da anlatan Prof. Dr. Işık, “Sadece ‘Apollon’un değil, öbür ilahların da Anadolu kökenli olduğunu savunuyorum. Yunanca isimler alarak Olimpos’a göçtüler. Delos’ta bu biçimde bir hurmalıkta göl de yok. Leto Hurmalığı ve Tekerlek gölü Yunanistan’da olsaydı hac yeri olurdu. Yalnızca buradan dünya kadar para kazanırlardı. Kendi sesimizi kendi toplumumuza dahi duyuramıyoruz” dedi.
Hava muhalefeti niçiniyle hafriyat çalışmalarına bir süre orta verdiklerini belirten Akdeniz Üniversitesi Arkeoloji Kısım Lideri ve Patara Hafriyat Lideri Prof. Dr. Havva İşkan Işık ise çalışmaların titizlikle yapıldığını söylemiş oldu.
Liman Hamamı’nın M.S. 1’inci yüzyılda var olduğunu belirten Prof. Dr. Işık, “Haftalardır denizde olan gemiciler Leto Hurmalığı’nın gerisindeki hamamda yıkanıyordu. Hurmalık değerli ve özgün mitolojik içeriğiyle kendine has bir yerdir. Belli lokasyonlarda bulunan hurma çeşididir bu hurmalık. DNA örnekleri alındı ve inceleme devam ediyor. Görüşleri var olan hurma çeşitleri içinde kendisini değiştirmeden günümüze gelen tek koloni olduğu düşünülüyor” diye konuştu.
Roma çağına ilişkin yol kavşağı üzerinde bulunan hurmalığın tarihi kıymetinin de yüksek olduğunu kaydeden Prof. Dr. Işık, hurmalığı görür görmez çölde vaha görmüş üzere olunduğunu söylemiş oldu. (DHA)