- Katılım
- 30 May 2021
- Mesajlar
- 2,749
Döviz kurunda devam eden yatay seyir ve Merkez Bankası’nın siyaset faizi indirimleriyle düşen mevduat faizi oranı, kur muhafazalı mevduata talebi düşürdü.
Kurdaki değişimlerin yatay seyri ve bankaların kur muhafazalı mevduat (KKM) mevduatlarına siyaset faizinin en çok 3 puan üstü faiz uygulayabiliyor olması yatırımcının KKM tercihinin azalmasına niye oldu.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) bilgilerine göre, son haftalarda artış suratında pek önemli bir yavaşlama gözleniyordu. Geçen yıl kur atağının yaşandığı aralık ortasından itibaren devreye alınan ve bilhassa şirketlere kur gelirlerinin vergi avantajı sağlanmasıyla şubat ortasında girişlerin haftalık çift haneli büyüme gösterdiği KKM’de yeni girişler sürat kesti.
YATIRIMCILARIN YENİ ADRESİ ‘BORSA İSTANBUL’ OLDU
Ekonomim.com internet sitesinden Şebnem Turhan’ın haberine bakılırsa, yüksek enflasyon ve düşük faiz siyaseti, tasarruf için getiri arayışındaki yatırımcıları Borsa İstanbul’a yönlendirdi.
Son 5 ayda yüzde 90 yükselen BİST100 endeksi yılbaşından bu yana ise yüzde 143,6 getiri sağladı. Yüzde 85,5 tüketici enflasyonuna karşı gerçek getiri sağlayan yatırım aracı olarak öne çıkan Borsa İstanbul son periyotta kur muhafazalı mevduattan ve kripto paradan aradığını bulamayan yatırımcıların da yeni adresi oldu.
BORSANIN YÜKSELİŞİ SEÇİME KADAR DEVAM EDECEK
Borsa İstanbul’da her ne kadar geçen hafta yatırımcıların daima ihtar yaptığı kar realizasyonlarının eşliğinde düşüşlere şahit olunsa da borsanın mevcut siyasetler karşısında rakipsiz olması seçime kadar yükselişin sürebileceği izlenimini yaratıyor.
Yatırımcıya kulaktan dolma, toplumsal medya yorumlarıyla yatırım yapmamasını ve yüksek boyutlu dalgalanmalara karşı hazırlıklı olunmasını öneren analistler kesinlikle bir çıkış stratejisinin de olması gerektiğine dikkat çekti.
BORSA İSTANBUL’UN YATIRIMCISI 3 MİLYONU GEÇTİ
Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) bilgileri, hisse piyasalarında yatırımcı sayısının tarihte birinci defa 3 milyonu geçtiğini ortaya koyuyor. Toplam toplam bakiyeli hesap sayısı da 17 Kasım 2022 tarihi prestijiyle 7.66 milyon oldu bu 2021 sonunda 6.33 milyon düzeyindeydi. Toplam yatırımcı sayısı 29.42 milyona, toplam hesap sayısı ise 57.75 milyona yükseldi.
Pay piyasalarında hesap ve yatırımcı sayısı süratle artarken KKM’de ise yeni girişler durma noktasına geldi. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu datalarına nazaran 11 Kasım 2022 prestijiyle KKM’de haftalık artış yüzde 0,06 ile neredeyse sabit kalırken kurdaki değişimlerin yatay seyri ve bankaların KKM mevduatlarına siyaset faizinin en çok 3 puan üstü faiz uygulayabiliyor olması yatırımcının KKM tercihinin azalmasına niye oldu.
KRİPTODAN ÇIKAN PARA BORSAYA GİRİYOR
Kripto piyasalarında ise son aylarda sert düşüşler yaşanıyor. Bilhassa geçen yıl kasımda 67 bin dolar düzeylerinde olan Bitcoin’in artık 16 bin dolarlara kadar gerilemesi kimi kripto paralarda yatırımcıların büyük ziyanlar etmesi bu piyasadan da çıkışı hızlandırdı.
MKK dataları de yılbaşından bu yana Borsa İstanbul’da portföy büyüklüğü artışında 45-54 yaş aralığı öne çıkarken, rekorların üst üste yaşandığı ağustos-ekim devrinde 25-39 yaş aralığı portföy artışında birinci sırayı alan yaş dilimi olduğunu göstermesi de kriptodan çıkan paranın da borsaya girdiğini gösteriyor.
Uzmanlar, Borsa İstanbul’da bugünü ve geleceği kıymetlendirdi:
“KKM DÖNÜŞLERİ TAZE LİKİDİTENİN KAYNAĞI”
DenizYatırım Strateji ve Araştırma Kısım Müdürü Orkun Gödek:
Yakın vakitte geride bıraktığımız üçüncü çeyrek finansallarının araştırma kısımları açısından en dikkat cazibeli ayrıntısı, uzun bir ortadan daha sonra dal ve şirketler nezdinde uzlaşının bu kadar yüksek olmasıydı.
Dönemsel olarak öne çıkan turizm, havacılık üzere kesimlerin yanında, bankaların da regülasyonların birinci tesirlerini yansıtmaları açısından yakından izlendiği bir devir oldu. 2022 başlangıcındaki ‘yüksek enflasyonist ortam’ ve ‘getiri arayışı’ temalarının yılın geneline yayılır biçimde devam ettiği bir müddetçten geçiyoruz.
Merkez Bankası’nın bir daha başladığı faiz indirim süreci ve muhtemelen tek hane siyaset faizine gidiyor olmamız da mahallî varlıklarda pay senetlerinin öne çıkışını destekliyor. Burada dikkat etmemiz gereken kısım şu; eylülde yaşanan yüksek volatilite ve sert bedel kayıplarının akabinde BİST’in moral tazeleyerek kuvvetli biçimde geri dönüş yapmış olmasını önemsemek gerekiyor.
Bu üslup enflasyonist ve getiri arayışının arttığı ortamlarda gaye düzeylerden fazla varlıklar ortası geçişin sürdürülebilirliğine odaklanmak daha yanlışsız bir yaklaşım oluyor. 2023’te mayıs ya da haziran aylarında gerçekleştirilecek olan seçimlerin de artık yavaş yavaş fiyatlamalar içerisine girmeye başladığını düşünebiliriz. Meşhur ‘seçim rallisi’ teriminin hangi kısmında olduğumuz şu an için tartışmalı olabilir.
Ancak, kuşkusuz daha ağır biçimde fiyatlamalarda hissedilecek. Emsallerimiz olan gelişmekte olan ülke piyasalarında seçim süreci fiyatlamaları çoklukla 5-6 ay öncesinde başlar ve vakit aralığı daraldığında konsolide olma kanısı öne çıkar.
bir daha KKM dönüşlerindeki lira likiditesinin de nispeten yatay seyreden kur karşısında BİST’e yönelmesi yabancı yatırımcı oranının yüzde 29’lara gerilediği tarihi düşük düzeyler ortamında yerli kanalından taze likiditenin kaynağı olduğunu görüyoruz.
Eylül sonundaki taban düzeylerden TL bazında endeksin yüzde 50’ye yakın süratli toparlanışı kuşkusuz kar realizasyonu beklentilerini de destekliyor. Fakat, gerek VİOP cephesinde teminat tamamlama davetlerinin düşük düzeylerdeki seyri gerekse günlük bazda toplam süreç hacmine oranla yüzde 20’lere yaklaşan açığa satış oranlarına karşın endeksin kuvvetli kalmaya devam etmesi yüklü beklentinin tek taraflı, yükseliş tarafında şekillendiğini gösteriyor. Bu, hem de risk.
Bir ölçü realizasyonun hareketin devamı açısından da sağlıklı olduğunu düşünerek pay senetlerinin lokal varlıklarda ön planda kalmaya seçim sürecinde en az 4-5 ay daha devam edeceğini kıymetlendiriyoruz. daha sonrası sürece yönelik konuşmak için çabucak hemen erken olabilir.
Yakın devir içerisinde bankacılık kesimi paylarının ralliye iştirakte tam olarak rol üstlenememeleri niçiniyle biraz daha öne çıkmaları beklenebilir. çabucak hemen dış varlık fiyatlamalarını konuşmamız içerisine dahil etmemiş olmamız da muhtemel her müspet gelişimin ek katkı sağlayacağı manasına geldiğini eklemek isterim.
KULAKTAN DOLMA BİLGİ YERİNE FON YATIRIMI
Fortuna Capital CEO’su Dr. Altuğ Özaslan:
Borsada yükselişin düzey olarak nereye gideceğini kestirmek sıkıntı ancak en azından şubat sonuna kadar hatırı sayılır ölçüde bir yükseliş hareketinin devam etmesini bekliyorum. Ortada sert düzeltme hareketleri olacaktır, bu hem yükseliş trendinin tabiatında var tıpkı vakitte endeksteki yükselişinin kıymetli bir kısmının birkaç tane büyüme payı ile gerçekleşmesi sebebiyle bu düzeltmenin olmasını daha sağlıklı buluyorum.
Yeni gelen 250 bin yatırımcının da Türkiye’nin ortalama finansal okuryazarlık düzeyinde ve ortalama yatırım şuuru düzeyinde olduğunu var iseyarsak, hareketten fazla pay senedi seçimlerinin ve belirli başlı pay fiyatlamalarının sağlıklı olup olmadığı tartışılmalıdır. Ülkemizde, epeyce takdir ettiğim ve epeyce başarılı bulduğum pay ağır fonlar var, ben yatırımcıların kulaktan dolma bilgiler yerine bu fonlar aracılığıyla yatırım yapmalarını tavsiye ederim.
TEFAS üzerinden bu tip fonları rahatlıkla bularak yatırım yapabilirler. bu biçimdece de fonların pay dağılımı dahilinde Borsa İstanbul’a yeni girişler de tabana yayılır ve bu yükseliş trendi daha sağlıklı hale gelir. Aksi takdirde üzücü sonun bir gün kimilerimiz için kaçınılmaz olacağı aşikardır.
“ÇIKIŞ STRATEJİSİNİ OLUŞTURARAK GİRİŞ YAPILMALI”
Meksa Yatırım Vadeli Süreçler ve Opsiyon Piyasası Genel Müdür Yardımcısı Ergün Tekgül:
Piyasanın yükselişi sağlıklı mı nazaranceli bir soru. Piyasada getiri arayışı rallisi var, enflasyon rallisi değil. Eksi gerçek faiz olduğu için yatırımcılar getiri arayışında. Yabancı oranı yüzde 30’un altına geldi ve yüzde 70’in üzerinde yerlinin hakimiyeti var. Yurt haricinden büsbütün kopuk borsa.
Her şey borsanın gerisinden esiyor, karşısında koşmamak gerekiyor bu rüzgarın. Bu trendin ortasında olmak gerekiyor. Borsanın güç endeksi tek başına yeten şart değil doğal ki ancak 1 sene ortasında üç sefer bu bölgeden çok alım bölgesine geldik. Artık bir daha o bölgedeyiz. Bu sefer olur mu neresinden olur bilemiyorum.
Risk algısı düşük olan yatırımcılar için ne olursa olsun muhakkak oranlarda trendin içine kalıp fakat çıkışı belirleyerek konumlarını sürdürmeleri gerekiyor. Bu değerli ralli kopmamak ortasında olmak gerekiyor lakin oluşabilecek meselelere karşı da önlemli olmak gerekiyor.
“SOSYAL MEDYADAN YORUMLARLA SÜREÇ YAPILIYOR”
ÜNLÜ & Co Araştırma Kısmı Yöneticisi Tolga Kudaloğlu:
Yüksek enflasyon ortamında alternatif yatırım araçlarının mümkün getirilerinin hudutlu görünmesi niçiniyle BİST’in yatırımcılar için cazibesini koruyacağını ve ön planda kalacağını kestirim ediyoruz.
Bu doğrultuda yılsonuna kadar olan devirde endeksin 5 binli düzeyleri görmesini, seçim öncesi periyotta ise 6 binli düzeylere gerçek hareket edebileceğini iddia ediyoruz. BİST’te yabancı hissesi tarihi taban düzeylerde. ötürüsıyla 2022 yılında getirisi 150’ye yaklaşan BİST’teki yükseliş, yerli yatırımcıların artan iştirakiyle sağlanıyor görünüyor.
BİST’e yeni katılan yatırımcıların piyasa ve şirketlerle ilgili bilgisinin nispeten hudutlu olduğu göz önüne alındığında, bilhassa toplumsal medyada yapılan yorumların dikkate alınması ve buna göre süreç yapılması, makul paylara olan ilginin yüksek kalmasına niye oluyor; lakin bunun sağlıklı bir yatırım sonucu olmadığını düşünüyoruz.
Gelecek periyotlardaki beklentileri kuvvetli olan paylara daha fazla ilgi olması olağandır fakat burada temel tahlile nazaran hesaplanan şirket değerlemelerinin de kesinlikle göz önüne alınması gerektiğini düşünüyoruz. Borsanın mevcut siyasetler doğrultusunda seçim öncesi devirde rakipsiz görünmesi niçiniyle yeni yatırımcıların borsaya geliyor olması şaşırtan değil.
Burada kıymetli olan yatırımcıların bir şirketin pay senedini yatırım yaparken, o şirkete ortak olduklarını ve şirketin gelecek periyotlardaki yatırım, büyüme, kar vs. beklentilerini satın aldıklarını kesinlikle göz önünde bulundurarak, kısa müddetli hasılatlar yerine uzun vadeli yatırım mantığıyla hareket etmeleridir.
Borsada volatilitenin arttığı devirlerde kısa vadeli düşünen yatırımcılar ziyanlarla karşılaşabilir, lakin yatırım stratejisini uzun vadeli olarak belirleyen yatırımcılar daha tertipli bir gelir edebileceklerdir.
Ayrıca bu noktada, finansal okuryazarlığın artması ve yatırımcıların yatırım yaptıkları şirketlerin raporlarını ve şirketlerle ilgili haber akışını takip etmeleri de sağlıklı bir yatırım stratejisi açısından kıymet taşımaktadır.
“YATIRIM KARARLARI OLUŞTURULURKEN TEMKİNLİ OLUNMALI”
Global Menkul Kıymetler Kıdemli Stratejist Muammer Demir:
BİST100 endeksine teknik olarak bakıldığında, kısa vadede 4500 düzeyini önemsemeye devam ediyoruz. Bu düzey üzerinde kalıcılık sağlanması durumunda, risk iştahının seyrine bağlı olarak, şartların değişmemesi halinde, kısa vadede 4660- 4780 bölgesine hakikat hareketlerin sürat kazanabileceğini öngörüyoruz.
Olası kar realizasyonları ya da düzeltmelerin gündeme gelmesi durumunda ise kısa vadede 4380-4300 takviye bölgesi olarak izlenebilir. Son devirde orta vadeli teknik göstergelerde kuvvetli görünüm devam etse de birtakım kısa vadeli teknik göstergelerin çok alım bölgesinde seyretmesi kar realizasyonu ya da düzeltme riskinin yükseldiğini işaret etmeye devam ediyor.
Özellikle, enflasyonist şartlarda yatırımcıların alternatif getiri arayışı kelam konusu olabiliyor. Finansal enstrümanlar içerisinde bakıldığında, BİST100 endeksinin yıllık bazda enflasyon üzerinde getiri performansı sergilemesi yatırımcı/yatırımcı adayları içinde ilginin kısa vadede pay senedi piyasasına ağırlaşmasını destekliyor.
Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) ve Data Tahlil Platformu (VAP) tarafınca derlenen datalara göre toplam bakiyeli hesap sayısı 17 Kasım 2022 tarihi prestijiyle 7,66 milyon oldu (2021 sonu: 6,33 milyon). Birebir tarih prestijiyle toplam yatırımcı sayısı 29,42 milyona, toplam hesap sayısı ise 57,75 milyona yükseldi. Hisse senedi piyasasındaki yatırımcı sayısındaki artışın ilerleyen periyotta sermaye piyasasının gelişimi açısından kıymetli olabileceği kanaatindeyiz.
aynı vakitte, son periyotta fiyatlama davranışlarında yaşanan geniş dalgalanma ve yüksek volatilitede dikkate alındığında, yeni katılan yatırımcı/yatırımcı adaylarının yatırım kararlarını oluştururken daha temkinli/ihtiyatlı davranmaları gerektiğini öngörüyoruz. Bu bağlamda, yatırımcı/yatırımcı adaylarının çalıştıkları aracı kurumdan profesyonel takviye alabileceklerini belirtmekte yarar var.
“FONLARIN GETİRİSİ BİST100’Ü AŞTI”
FonTurkey Kurucusu Onur His:
Yatırım deneyimleri ve piyasa konusundaki uzmanlıklarıyla fon portföy yöneticilerinin BİST100 üzeri performans sağlayabildiğini geçmiş getirilerden görmek mümkün.
Yılbaşından itibaren bakıldığında, BİST100 yüzde 134 getiri sağlarken birebir devirde etkin olan 67 pay senedi fonunun 42’si BİST100 üzerinde getiri sağladı ve tüm pay senedi fonlarının getiri ortalaması yüzde 141 olarak gerçekleşti.
Bu fonlar ortasında etkin yönetilen fonların yanı sıra belli bir endekse yatırım yapan (örn. BİST100, BİST30, Temettü25, Katılım) fonlar da mevcut. Yani yatırımcılar fonlar vasıtasıyla, farklı alternatiflerde pay senedi yatırımı yapıp, çeşitlendirmeye gidebilir.
Fonlar tarafında yatırımcılar için en büyük avantaj, daima ekran başında piyasa izleyip alım/satım sonucunın bilişsel yükünü çekmemek diyebiliriz. Fonlar günlük fiyat açıklayarak daima piyasa takibine muhtaçlık duymadan ve piyasa vakit içindeması (hisse senedini yüksekten satıp düşükten almak) için gerilime katlanmadan pay senedinden getiri elde etmenizi sağlıyor.
Bir başka kıymetli konu ise, fonlar içeriğinde birden çok pay senedi bulundurdukları için hangi pay senedine yatırım yapılacağı ve riski dağıtma konusunda da yatırımcının işini kolaylaştırıyor. Son olarak pay senedi alım/ satımında olduğu üzere pay senedi fonlarında da elde edilen hasılatlar için stopaj yüzde 0.
“MODA DİYE RASTGELE YAPILAN YATIRIM HÜSRANLA SONUÇLANIR”
FODER YK Lideri Attila Köksal:
Geçmiş senelerda mali sistem ortasındaki Türk hane halkı yatırımlarının yaklaşık 1/3’ü Türk Lirası mevduatta, 1/3’ü döviz mevduatta, kalanı da altın, nakit, repo, ferdî emeklilik hesapları ve yatırım fonlarındaydı. 2021 yılı ortasında başlayan düşük faiz-yüksek enflasyon süreci yatırımcıların Türk Lirası mevduat hesaplarındaki birikimlerinin büyük bir kısmını evvel döviz ve altına, sonrasındasında da kur muhafazalı mevduata ve bir ölçü da pay senetlerine yönlendirdi.
Son periyotta kurların yatay seyretmesi kur muhafazalı mevduatın cazibesini azaltınca pay senetlerine ilgi daha da arttı. MKK bilgilerine nazaran Borsa İstanbul’daki pay senedi yatırımcısı sayısı 2022 yılı ortasında 600 bin kişinin üzerinde artış göstererek yaklaşık üç milyon düzeyine geldi. Sermaye piyasasında yatırımcı sayısının artması memnuniyet vericidir ancak bu artışın doğal yollardan değil de, yatırım alternatifi olmayışından kaynaklanıyor olması düşündürücüdür.
Dikkat edilmesi gereken bir nokta da yabancı yatırımcıların borsamızdaki hisselerinin tarihi düşük düzeylere gerilemiş olmasıdır. Yurtharicinde faizlerin yükselmesi Nasdaq, S&P üzere endeksleri yüzde 30’lara yakın oranlarda düşürmüş iken ve birfazlaca gelişmekte olan ülke piyasaları faiz yükselişinden olumsuz etkilenirken bizim piyasamızdaki bu yükseliş, bilhassa kimi pay senetlerinde gözlenen çok değerlenmeler uzmanları endişelendirmektedir.
Seçim süreci ortasında borsa ‘alternatifsizlikten ötürü’ yükselmeye devam edebilir. Lakin bu sağlıklı bir yükseliş değildir. Toplumsal medyada ‘temettü yatırımcılığı’ ve ‘uzun vadeli yatırımcılık’ çerçeveleri altında vatandaşları bir yahut birkaç hisseden oluşan yatırımlara yönlendiren kümeler gözlemliyoruz.
Uzun vadeli bir perspektifle sermaye piyasalarına yapılan yatırımlar olumlu sonuçlar doğurur fakat bunların belirli bir plan çerçevesinde, sağlıklı bir varlık dağılımı ile yapılmaları gerekir. Günün modası olan pay senetlerine, rastgele yapılan yatırımların genelde hüsranla sonuçlandığını tarih bize tekraren göstermiştir.
Kurdaki değişimlerin yatay seyri ve bankaların kur muhafazalı mevduat (KKM) mevduatlarına siyaset faizinin en çok 3 puan üstü faiz uygulayabiliyor olması yatırımcının KKM tercihinin azalmasına niye oldu.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) bilgilerine göre, son haftalarda artış suratında pek önemli bir yavaşlama gözleniyordu. Geçen yıl kur atağının yaşandığı aralık ortasından itibaren devreye alınan ve bilhassa şirketlere kur gelirlerinin vergi avantajı sağlanmasıyla şubat ortasında girişlerin haftalık çift haneli büyüme gösterdiği KKM’de yeni girişler sürat kesti.
YATIRIMCILARIN YENİ ADRESİ ‘BORSA İSTANBUL’ OLDU
Ekonomim.com internet sitesinden Şebnem Turhan’ın haberine bakılırsa, yüksek enflasyon ve düşük faiz siyaseti, tasarruf için getiri arayışındaki yatırımcıları Borsa İstanbul’a yönlendirdi.
Son 5 ayda yüzde 90 yükselen BİST100 endeksi yılbaşından bu yana ise yüzde 143,6 getiri sağladı. Yüzde 85,5 tüketici enflasyonuna karşı gerçek getiri sağlayan yatırım aracı olarak öne çıkan Borsa İstanbul son periyotta kur muhafazalı mevduattan ve kripto paradan aradığını bulamayan yatırımcıların da yeni adresi oldu.
BORSANIN YÜKSELİŞİ SEÇİME KADAR DEVAM EDECEK
Borsa İstanbul’da her ne kadar geçen hafta yatırımcıların daima ihtar yaptığı kar realizasyonlarının eşliğinde düşüşlere şahit olunsa da borsanın mevcut siyasetler karşısında rakipsiz olması seçime kadar yükselişin sürebileceği izlenimini yaratıyor.
Yatırımcıya kulaktan dolma, toplumsal medya yorumlarıyla yatırım yapmamasını ve yüksek boyutlu dalgalanmalara karşı hazırlıklı olunmasını öneren analistler kesinlikle bir çıkış stratejisinin de olması gerektiğine dikkat çekti.
BORSA İSTANBUL’UN YATIRIMCISI 3 MİLYONU GEÇTİ
Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) bilgileri, hisse piyasalarında yatırımcı sayısının tarihte birinci defa 3 milyonu geçtiğini ortaya koyuyor. Toplam toplam bakiyeli hesap sayısı da 17 Kasım 2022 tarihi prestijiyle 7.66 milyon oldu bu 2021 sonunda 6.33 milyon düzeyindeydi. Toplam yatırımcı sayısı 29.42 milyona, toplam hesap sayısı ise 57.75 milyona yükseldi.
Pay piyasalarında hesap ve yatırımcı sayısı süratle artarken KKM’de ise yeni girişler durma noktasına geldi. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu datalarına nazaran 11 Kasım 2022 prestijiyle KKM’de haftalık artış yüzde 0,06 ile neredeyse sabit kalırken kurdaki değişimlerin yatay seyri ve bankaların KKM mevduatlarına siyaset faizinin en çok 3 puan üstü faiz uygulayabiliyor olması yatırımcının KKM tercihinin azalmasına niye oldu.
KRİPTODAN ÇIKAN PARA BORSAYA GİRİYOR
Kripto piyasalarında ise son aylarda sert düşüşler yaşanıyor. Bilhassa geçen yıl kasımda 67 bin dolar düzeylerinde olan Bitcoin’in artık 16 bin dolarlara kadar gerilemesi kimi kripto paralarda yatırımcıların büyük ziyanlar etmesi bu piyasadan da çıkışı hızlandırdı.
MKK dataları de yılbaşından bu yana Borsa İstanbul’da portföy büyüklüğü artışında 45-54 yaş aralığı öne çıkarken, rekorların üst üste yaşandığı ağustos-ekim devrinde 25-39 yaş aralığı portföy artışında birinci sırayı alan yaş dilimi olduğunu göstermesi de kriptodan çıkan paranın da borsaya girdiğini gösteriyor.
Uzmanlar, Borsa İstanbul’da bugünü ve geleceği kıymetlendirdi:
“KKM DÖNÜŞLERİ TAZE LİKİDİTENİN KAYNAĞI”
DenizYatırım Strateji ve Araştırma Kısım Müdürü Orkun Gödek:
Yakın vakitte geride bıraktığımız üçüncü çeyrek finansallarının araştırma kısımları açısından en dikkat cazibeli ayrıntısı, uzun bir ortadan daha sonra dal ve şirketler nezdinde uzlaşının bu kadar yüksek olmasıydı.
Dönemsel olarak öne çıkan turizm, havacılık üzere kesimlerin yanında, bankaların da regülasyonların birinci tesirlerini yansıtmaları açısından yakından izlendiği bir devir oldu. 2022 başlangıcındaki ‘yüksek enflasyonist ortam’ ve ‘getiri arayışı’ temalarının yılın geneline yayılır biçimde devam ettiği bir müddetçten geçiyoruz.
Merkez Bankası’nın bir daha başladığı faiz indirim süreci ve muhtemelen tek hane siyaset faizine gidiyor olmamız da mahallî varlıklarda pay senetlerinin öne çıkışını destekliyor. Burada dikkat etmemiz gereken kısım şu; eylülde yaşanan yüksek volatilite ve sert bedel kayıplarının akabinde BİST’in moral tazeleyerek kuvvetli biçimde geri dönüş yapmış olmasını önemsemek gerekiyor.
Bu üslup enflasyonist ve getiri arayışının arttığı ortamlarda gaye düzeylerden fazla varlıklar ortası geçişin sürdürülebilirliğine odaklanmak daha yanlışsız bir yaklaşım oluyor. 2023’te mayıs ya da haziran aylarında gerçekleştirilecek olan seçimlerin de artık yavaş yavaş fiyatlamalar içerisine girmeye başladığını düşünebiliriz. Meşhur ‘seçim rallisi’ teriminin hangi kısmında olduğumuz şu an için tartışmalı olabilir.
Ancak, kuşkusuz daha ağır biçimde fiyatlamalarda hissedilecek. Emsallerimiz olan gelişmekte olan ülke piyasalarında seçim süreci fiyatlamaları çoklukla 5-6 ay öncesinde başlar ve vakit aralığı daraldığında konsolide olma kanısı öne çıkar.
bir daha KKM dönüşlerindeki lira likiditesinin de nispeten yatay seyreden kur karşısında BİST’e yönelmesi yabancı yatırımcı oranının yüzde 29’lara gerilediği tarihi düşük düzeyler ortamında yerli kanalından taze likiditenin kaynağı olduğunu görüyoruz.
Eylül sonundaki taban düzeylerden TL bazında endeksin yüzde 50’ye yakın süratli toparlanışı kuşkusuz kar realizasyonu beklentilerini de destekliyor. Fakat, gerek VİOP cephesinde teminat tamamlama davetlerinin düşük düzeylerdeki seyri gerekse günlük bazda toplam süreç hacmine oranla yüzde 20’lere yaklaşan açığa satış oranlarına karşın endeksin kuvvetli kalmaya devam etmesi yüklü beklentinin tek taraflı, yükseliş tarafında şekillendiğini gösteriyor. Bu, hem de risk.
Bir ölçü realizasyonun hareketin devamı açısından da sağlıklı olduğunu düşünerek pay senetlerinin lokal varlıklarda ön planda kalmaya seçim sürecinde en az 4-5 ay daha devam edeceğini kıymetlendiriyoruz. daha sonrası sürece yönelik konuşmak için çabucak hemen erken olabilir.
Yakın devir içerisinde bankacılık kesimi paylarının ralliye iştirakte tam olarak rol üstlenememeleri niçiniyle biraz daha öne çıkmaları beklenebilir. çabucak hemen dış varlık fiyatlamalarını konuşmamız içerisine dahil etmemiş olmamız da muhtemel her müspet gelişimin ek katkı sağlayacağı manasına geldiğini eklemek isterim.
KULAKTAN DOLMA BİLGİ YERİNE FON YATIRIMI
Fortuna Capital CEO’su Dr. Altuğ Özaslan:
Borsada yükselişin düzey olarak nereye gideceğini kestirmek sıkıntı ancak en azından şubat sonuna kadar hatırı sayılır ölçüde bir yükseliş hareketinin devam etmesini bekliyorum. Ortada sert düzeltme hareketleri olacaktır, bu hem yükseliş trendinin tabiatında var tıpkı vakitte endeksteki yükselişinin kıymetli bir kısmının birkaç tane büyüme payı ile gerçekleşmesi sebebiyle bu düzeltmenin olmasını daha sağlıklı buluyorum.
Yeni gelen 250 bin yatırımcının da Türkiye’nin ortalama finansal okuryazarlık düzeyinde ve ortalama yatırım şuuru düzeyinde olduğunu var iseyarsak, hareketten fazla pay senedi seçimlerinin ve belirli başlı pay fiyatlamalarının sağlıklı olup olmadığı tartışılmalıdır. Ülkemizde, epeyce takdir ettiğim ve epeyce başarılı bulduğum pay ağır fonlar var, ben yatırımcıların kulaktan dolma bilgiler yerine bu fonlar aracılığıyla yatırım yapmalarını tavsiye ederim.
TEFAS üzerinden bu tip fonları rahatlıkla bularak yatırım yapabilirler. bu biçimdece de fonların pay dağılımı dahilinde Borsa İstanbul’a yeni girişler de tabana yayılır ve bu yükseliş trendi daha sağlıklı hale gelir. Aksi takdirde üzücü sonun bir gün kimilerimiz için kaçınılmaz olacağı aşikardır.
“ÇIKIŞ STRATEJİSİNİ OLUŞTURARAK GİRİŞ YAPILMALI”
Meksa Yatırım Vadeli Süreçler ve Opsiyon Piyasası Genel Müdür Yardımcısı Ergün Tekgül:
Piyasanın yükselişi sağlıklı mı nazaranceli bir soru. Piyasada getiri arayışı rallisi var, enflasyon rallisi değil. Eksi gerçek faiz olduğu için yatırımcılar getiri arayışında. Yabancı oranı yüzde 30’un altına geldi ve yüzde 70’in üzerinde yerlinin hakimiyeti var. Yurt haricinden büsbütün kopuk borsa.
Her şey borsanın gerisinden esiyor, karşısında koşmamak gerekiyor bu rüzgarın. Bu trendin ortasında olmak gerekiyor. Borsanın güç endeksi tek başına yeten şart değil doğal ki ancak 1 sene ortasında üç sefer bu bölgeden çok alım bölgesine geldik. Artık bir daha o bölgedeyiz. Bu sefer olur mu neresinden olur bilemiyorum.
Risk algısı düşük olan yatırımcılar için ne olursa olsun muhakkak oranlarda trendin içine kalıp fakat çıkışı belirleyerek konumlarını sürdürmeleri gerekiyor. Bu değerli ralli kopmamak ortasında olmak gerekiyor lakin oluşabilecek meselelere karşı da önlemli olmak gerekiyor.
“SOSYAL MEDYADAN YORUMLARLA SÜREÇ YAPILIYOR”
ÜNLÜ & Co Araştırma Kısmı Yöneticisi Tolga Kudaloğlu:
Yüksek enflasyon ortamında alternatif yatırım araçlarının mümkün getirilerinin hudutlu görünmesi niçiniyle BİST’in yatırımcılar için cazibesini koruyacağını ve ön planda kalacağını kestirim ediyoruz.
Bu doğrultuda yılsonuna kadar olan devirde endeksin 5 binli düzeyleri görmesini, seçim öncesi periyotta ise 6 binli düzeylere gerçek hareket edebileceğini iddia ediyoruz. BİST’te yabancı hissesi tarihi taban düzeylerde. ötürüsıyla 2022 yılında getirisi 150’ye yaklaşan BİST’teki yükseliş, yerli yatırımcıların artan iştirakiyle sağlanıyor görünüyor.
BİST’e yeni katılan yatırımcıların piyasa ve şirketlerle ilgili bilgisinin nispeten hudutlu olduğu göz önüne alındığında, bilhassa toplumsal medyada yapılan yorumların dikkate alınması ve buna göre süreç yapılması, makul paylara olan ilginin yüksek kalmasına niye oluyor; lakin bunun sağlıklı bir yatırım sonucu olmadığını düşünüyoruz.
Gelecek periyotlardaki beklentileri kuvvetli olan paylara daha fazla ilgi olması olağandır fakat burada temel tahlile nazaran hesaplanan şirket değerlemelerinin de kesinlikle göz önüne alınması gerektiğini düşünüyoruz. Borsanın mevcut siyasetler doğrultusunda seçim öncesi devirde rakipsiz görünmesi niçiniyle yeni yatırımcıların borsaya geliyor olması şaşırtan değil.
Burada kıymetli olan yatırımcıların bir şirketin pay senedini yatırım yaparken, o şirkete ortak olduklarını ve şirketin gelecek periyotlardaki yatırım, büyüme, kar vs. beklentilerini satın aldıklarını kesinlikle göz önünde bulundurarak, kısa müddetli hasılatlar yerine uzun vadeli yatırım mantığıyla hareket etmeleridir.
Borsada volatilitenin arttığı devirlerde kısa vadeli düşünen yatırımcılar ziyanlarla karşılaşabilir, lakin yatırım stratejisini uzun vadeli olarak belirleyen yatırımcılar daha tertipli bir gelir edebileceklerdir.
Ayrıca bu noktada, finansal okuryazarlığın artması ve yatırımcıların yatırım yaptıkları şirketlerin raporlarını ve şirketlerle ilgili haber akışını takip etmeleri de sağlıklı bir yatırım stratejisi açısından kıymet taşımaktadır.
“YATIRIM KARARLARI OLUŞTURULURKEN TEMKİNLİ OLUNMALI”
Global Menkul Kıymetler Kıdemli Stratejist Muammer Demir:
BİST100 endeksine teknik olarak bakıldığında, kısa vadede 4500 düzeyini önemsemeye devam ediyoruz. Bu düzey üzerinde kalıcılık sağlanması durumunda, risk iştahının seyrine bağlı olarak, şartların değişmemesi halinde, kısa vadede 4660- 4780 bölgesine hakikat hareketlerin sürat kazanabileceğini öngörüyoruz.
Olası kar realizasyonları ya da düzeltmelerin gündeme gelmesi durumunda ise kısa vadede 4380-4300 takviye bölgesi olarak izlenebilir. Son devirde orta vadeli teknik göstergelerde kuvvetli görünüm devam etse de birtakım kısa vadeli teknik göstergelerin çok alım bölgesinde seyretmesi kar realizasyonu ya da düzeltme riskinin yükseldiğini işaret etmeye devam ediyor.
Özellikle, enflasyonist şartlarda yatırımcıların alternatif getiri arayışı kelam konusu olabiliyor. Finansal enstrümanlar içerisinde bakıldığında, BİST100 endeksinin yıllık bazda enflasyon üzerinde getiri performansı sergilemesi yatırımcı/yatırımcı adayları içinde ilginin kısa vadede pay senedi piyasasına ağırlaşmasını destekliyor.
Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) ve Data Tahlil Platformu (VAP) tarafınca derlenen datalara göre toplam bakiyeli hesap sayısı 17 Kasım 2022 tarihi prestijiyle 7,66 milyon oldu (2021 sonu: 6,33 milyon). Birebir tarih prestijiyle toplam yatırımcı sayısı 29,42 milyona, toplam hesap sayısı ise 57,75 milyona yükseldi. Hisse senedi piyasasındaki yatırımcı sayısındaki artışın ilerleyen periyotta sermaye piyasasının gelişimi açısından kıymetli olabileceği kanaatindeyiz.
aynı vakitte, son periyotta fiyatlama davranışlarında yaşanan geniş dalgalanma ve yüksek volatilitede dikkate alındığında, yeni katılan yatırımcı/yatırımcı adaylarının yatırım kararlarını oluştururken daha temkinli/ihtiyatlı davranmaları gerektiğini öngörüyoruz. Bu bağlamda, yatırımcı/yatırımcı adaylarının çalıştıkları aracı kurumdan profesyonel takviye alabileceklerini belirtmekte yarar var.
“FONLARIN GETİRİSİ BİST100’Ü AŞTI”
FonTurkey Kurucusu Onur His:
Yatırım deneyimleri ve piyasa konusundaki uzmanlıklarıyla fon portföy yöneticilerinin BİST100 üzeri performans sağlayabildiğini geçmiş getirilerden görmek mümkün.
Yılbaşından itibaren bakıldığında, BİST100 yüzde 134 getiri sağlarken birebir devirde etkin olan 67 pay senedi fonunun 42’si BİST100 üzerinde getiri sağladı ve tüm pay senedi fonlarının getiri ortalaması yüzde 141 olarak gerçekleşti.
Bu fonlar ortasında etkin yönetilen fonların yanı sıra belli bir endekse yatırım yapan (örn. BİST100, BİST30, Temettü25, Katılım) fonlar da mevcut. Yani yatırımcılar fonlar vasıtasıyla, farklı alternatiflerde pay senedi yatırımı yapıp, çeşitlendirmeye gidebilir.
Fonlar tarafında yatırımcılar için en büyük avantaj, daima ekran başında piyasa izleyip alım/satım sonucunın bilişsel yükünü çekmemek diyebiliriz. Fonlar günlük fiyat açıklayarak daima piyasa takibine muhtaçlık duymadan ve piyasa vakit içindeması (hisse senedini yüksekten satıp düşükten almak) için gerilime katlanmadan pay senedinden getiri elde etmenizi sağlıyor.
Bir başka kıymetli konu ise, fonlar içeriğinde birden çok pay senedi bulundurdukları için hangi pay senedine yatırım yapılacağı ve riski dağıtma konusunda da yatırımcının işini kolaylaştırıyor. Son olarak pay senedi alım/ satımında olduğu üzere pay senedi fonlarında da elde edilen hasılatlar için stopaj yüzde 0.
“MODA DİYE RASTGELE YAPILAN YATIRIM HÜSRANLA SONUÇLANIR”
FODER YK Lideri Attila Köksal:
Geçmiş senelerda mali sistem ortasındaki Türk hane halkı yatırımlarının yaklaşık 1/3’ü Türk Lirası mevduatta, 1/3’ü döviz mevduatta, kalanı da altın, nakit, repo, ferdî emeklilik hesapları ve yatırım fonlarındaydı. 2021 yılı ortasında başlayan düşük faiz-yüksek enflasyon süreci yatırımcıların Türk Lirası mevduat hesaplarındaki birikimlerinin büyük bir kısmını evvel döviz ve altına, sonrasındasında da kur muhafazalı mevduata ve bir ölçü da pay senetlerine yönlendirdi.
Son periyotta kurların yatay seyretmesi kur muhafazalı mevduatın cazibesini azaltınca pay senetlerine ilgi daha da arttı. MKK bilgilerine nazaran Borsa İstanbul’daki pay senedi yatırımcısı sayısı 2022 yılı ortasında 600 bin kişinin üzerinde artış göstererek yaklaşık üç milyon düzeyine geldi. Sermaye piyasasında yatırımcı sayısının artması memnuniyet vericidir ancak bu artışın doğal yollardan değil de, yatırım alternatifi olmayışından kaynaklanıyor olması düşündürücüdür.
Dikkat edilmesi gereken bir nokta da yabancı yatırımcıların borsamızdaki hisselerinin tarihi düşük düzeylere gerilemiş olmasıdır. Yurtharicinde faizlerin yükselmesi Nasdaq, S&P üzere endeksleri yüzde 30’lara yakın oranlarda düşürmüş iken ve birfazlaca gelişmekte olan ülke piyasaları faiz yükselişinden olumsuz etkilenirken bizim piyasamızdaki bu yükseliş, bilhassa kimi pay senetlerinde gözlenen çok değerlenmeler uzmanları endişelendirmektedir.
Seçim süreci ortasında borsa ‘alternatifsizlikten ötürü’ yükselmeye devam edebilir. Lakin bu sağlıklı bir yükseliş değildir. Toplumsal medyada ‘temettü yatırımcılığı’ ve ‘uzun vadeli yatırımcılık’ çerçeveleri altında vatandaşları bir yahut birkaç hisseden oluşan yatırımlara yönlendiren kümeler gözlemliyoruz.
Uzun vadeli bir perspektifle sermaye piyasalarına yapılan yatırımlar olumlu sonuçlar doğurur fakat bunların belirli bir plan çerçevesinde, sağlıklı bir varlık dağılımı ile yapılmaları gerekir. Günün modası olan pay senetlerine, rastgele yapılan yatırımların genelde hüsranla sonuçlandığını tarih bize tekraren göstermiştir.