UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’nde yer alan 5 bin 200 metre uzunluğundaki Diyarbakır Surları’nda, 2020’de Büyükşehir Belediyesi ile Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın ‘Surlar’da Diriliş’ sloganıyla başlatmış olduğu onarım çalışmalarında sona gelindi.
Lakin, vakit zaman tarihi surların duvarlarındaki taşların defineciler tarafınca sökülerek tahrip edilmesi, husus bağımlılarının ısınmak için burçlarda ateş yakması, yıkılan gecekondulardan çıkarılan tellerin bakırlarının çıkarılması için kimi şahısların sur tabanlarında yaktığı ateş niçiniyle çıkan isin duvarlara yapışarak yapıya telafisi güç ziyanlar vermesi reaksiyonlara niye oldu.
‘YASAL SÜREÇ BAŞLATILACAK’
Diyarbakır Rölöve ve Anıtlar Müdürü Cemil Koç, onarım çalışmaları sürerken bu tıp olumsuz görüntülerle karşılaştıklarını tabir ederek, şöyleki konuştu:
“Burcun içerisinde bilhassa unsur bağımlılarının ısınmak için ateş yaktıklarını görmekteyiz. Bunun haricinde ayrıyeten defineciler tarafınca yapı duvarlarına, nişlere ziyan verildiğini tespit etmiş durumdayız. Burada bilhassa sur taşlarının söküldüğü ve tahribatın meydana geldiğini görüyoruz. Bununla ilgili yasal süreç başlatılacak. Genelde epeyce fazla karşılaştığımız bir durum değil. Kimi devirlerde bilhassa ağırlaştığını görüyoruz. Fakat bu tıp müdahaleler yapı içerisinde süratli tahribatlara da niçiniyet veriyor.
Bilinçsiz olarak yapılan bu cins tahribatlar Vandalizm olarak nitelendirdiğimiz insan eliyle yapılan tahribatlar. Burçların içerisinde hiç bir biçimde, hiç bir kıymetli madene, rastgele bir defineye bugüne kadar rastlamadık. Şu an 34 burçta onarım çalışmaları devam ediyor. 2020 yılından beri devam ettirdiğimiz onarım çalışmalarında da bu biçimde bir şeye katiyen denk gelmedik. Surlarda ve burçlarda, duvarlarında rastgele bir hazine, rastgele bir define yok. Bunu herkes bu biçimde bilsin. Buna dayanarak sur duvarlarına, burçlarına ziyan vermeye kalkışmasınlar. Bunun yasal olarak da önemli manada yaptırımları var. Onarım çalışmaları daha bitmeden uyuşturucu husus bağımlıları ve kendini bilmez birtakım beşerler tarafınca yakılan ateş sonucunda sur duvarlarında önemli manada bir kararma ve islenme meydana gelmiş durumdadır. Bu bölgede gecekonduların yıkımı gerçekleştirildi. Yıkımdan daha sonra birtakım beşerler geri dönüşüm materyali olan elektrik kablolarının içerisindeki bakırı çıkarmak gayesiyle da duvar tabanlarında ateş yakmışlar.”
Yakılan ateşlerin sur duvarlarında ağır kararma ve islenme getirdiği görülüyor
‘TEMİZLENMESİ İÇİN ÖNEMLİ MANADA MÜDAHALE GEREKİYOR’
Tarihi muhafazanın her vatandaşın asli vazifesi olduğunu kaydeden Koç, “Burada her Diyarbakırlının alın teri var. Yakılan ateş sonucunda gözenekli olan taşların içerisine ve orta derzlere sinmiş durumda. Bunların temizlenmesi için önemli manada bir müdahale gerekiyor. Yapılan müdahaleler de ister istemez sur duvarları üzerinde bir aşınmaya, bir bozulmaya niçiniyet verebiliyor. Hem maliyetli tıpkı vakitte zahmeti bir uğraş gerektiriyor. Bir savunma yapısı olan Diyarbakır Kalesi ve surlar tarih boyunca Diyarbakır’ı ve Diyarbakırlıyı korudu. Lakin günümüze gelindiğinde artık suru ve kaleyi korumak Diyarbakırlının asli görevidir. Bizler bunu korumakla mükellefiz” sözlerini kullandı.
Lakin, vakit zaman tarihi surların duvarlarındaki taşların defineciler tarafınca sökülerek tahrip edilmesi, husus bağımlılarının ısınmak için burçlarda ateş yakması, yıkılan gecekondulardan çıkarılan tellerin bakırlarının çıkarılması için kimi şahısların sur tabanlarında yaktığı ateş niçiniyle çıkan isin duvarlara yapışarak yapıya telafisi güç ziyanlar vermesi reaksiyonlara niye oldu.
‘YASAL SÜREÇ BAŞLATILACAK’
Diyarbakır Rölöve ve Anıtlar Müdürü Cemil Koç, onarım çalışmaları sürerken bu tıp olumsuz görüntülerle karşılaştıklarını tabir ederek, şöyleki konuştu:
“Burcun içerisinde bilhassa unsur bağımlılarının ısınmak için ateş yaktıklarını görmekteyiz. Bunun haricinde ayrıyeten defineciler tarafınca yapı duvarlarına, nişlere ziyan verildiğini tespit etmiş durumdayız. Burada bilhassa sur taşlarının söküldüğü ve tahribatın meydana geldiğini görüyoruz. Bununla ilgili yasal süreç başlatılacak. Genelde epeyce fazla karşılaştığımız bir durum değil. Kimi devirlerde bilhassa ağırlaştığını görüyoruz. Fakat bu tıp müdahaleler yapı içerisinde süratli tahribatlara da niçiniyet veriyor.
Bilinçsiz olarak yapılan bu cins tahribatlar Vandalizm olarak nitelendirdiğimiz insan eliyle yapılan tahribatlar. Burçların içerisinde hiç bir biçimde, hiç bir kıymetli madene, rastgele bir defineye bugüne kadar rastlamadık. Şu an 34 burçta onarım çalışmaları devam ediyor. 2020 yılından beri devam ettirdiğimiz onarım çalışmalarında da bu biçimde bir şeye katiyen denk gelmedik. Surlarda ve burçlarda, duvarlarında rastgele bir hazine, rastgele bir define yok. Bunu herkes bu biçimde bilsin. Buna dayanarak sur duvarlarına, burçlarına ziyan vermeye kalkışmasınlar. Bunun yasal olarak da önemli manada yaptırımları var. Onarım çalışmaları daha bitmeden uyuşturucu husus bağımlıları ve kendini bilmez birtakım beşerler tarafınca yakılan ateş sonucunda sur duvarlarında önemli manada bir kararma ve islenme meydana gelmiş durumdadır. Bu bölgede gecekonduların yıkımı gerçekleştirildi. Yıkımdan daha sonra birtakım beşerler geri dönüşüm materyali olan elektrik kablolarının içerisindeki bakırı çıkarmak gayesiyle da duvar tabanlarında ateş yakmışlar.”
Yakılan ateşlerin sur duvarlarında ağır kararma ve islenme getirdiği görülüyor
‘TEMİZLENMESİ İÇİN ÖNEMLİ MANADA MÜDAHALE GEREKİYOR’
Tarihi muhafazanın her vatandaşın asli vazifesi olduğunu kaydeden Koç, “Burada her Diyarbakırlının alın teri var. Yakılan ateş sonucunda gözenekli olan taşların içerisine ve orta derzlere sinmiş durumda. Bunların temizlenmesi için önemli manada bir müdahale gerekiyor. Yapılan müdahaleler de ister istemez sur duvarları üzerinde bir aşınmaya, bir bozulmaya niçiniyet verebiliyor. Hem maliyetli tıpkı vakitte zahmeti bir uğraş gerektiriyor. Bir savunma yapısı olan Diyarbakır Kalesi ve surlar tarih boyunca Diyarbakır’ı ve Diyarbakırlıyı korudu. Lakin günümüze gelindiğinde artık suru ve kaleyi korumak Diyarbakırlının asli görevidir. Bizler bunu korumakla mükellefiz” sözlerini kullandı.